VIÊM CỘT SỐNG DÍNH KHỚP

Tổng quát

Viêm cột sống dính khớp là một tình trạng viêm, theo thời gian, có thể khiến một số xương ở cột sống (đốt sống) hợp nhất. Sự hợp nhất này làm cho cột sống kém linh hoạt và có thể dẫn đến tư thế gù. Nếu xương sườn bị ảnh hưởng, bạn có thể khó thở sâu. 

Viêm cột sống dính khớp ảnh hưởng đến nam giới thường xuyên hơn phụ nữ. Các dấu hiệu và triệu chứng thường bắt đầu sớm ở tuổi trưởng thành. Viêm cũng có thể xảy ra ở các bộ phận khác của cơ thể - phổ biến nhất là mắt. 

Không có cách chữa khỏi bệnh viêm cột sống dính khớp, nhưng các phương pháp điều trị có thể làm giảm các triệu chứng và có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh.

Khi tình trạng viêm cột sống dính khớp trở nên trầm trọng hơn, xương mới hình thành như một nỗ lực chữa lành của cơ thể. Xương mới dần dần kết nối các khoảng trống giữa các đốt sống và cuối cùng hợp nhất các phần của đốt sống với nhau. Các đốt sống hợp nhất có thể làm phẳng các đường cong tự nhiên của cột sống, gây ra tư thế gù và không linh hoạt.

Triệu chứng 

Các dấu hiệu và triệu chứng ban đầu của viêm cột sống dính khớp có thể bao gồm đau và cứng ở lưng dưới và hông, đặc biệt là vào buổi sáng và sau thời gian không hoạt động. Đau cổ và mệt mỏi cũng rất phổ biến. Theo thời gian, các triệu chứng có thể xấu đi, cải thiện hoặc dừng lại trong khoảng thời gian không đều đặn. 

Các khu vực thường bị ảnh hưởng nhất là: 

• Khớp giữa đáy cột sống và xương chậu 

• Các đốt sống ở lưng dưới 

• Những nơi mà gân và dây chằng gắn vào xương, chủ yếu ở cột sống, nhưng đôi khi xảy ra ở vị trí dọc theo mặt sau của gót chân. 

• Phần sụn giữa xương ức và xương sườn 

• Khớp hông và khớp vai 

Khi nào đến gặp bác sĩ 

Bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu gặp tình trạng đau thắt lưng hoặc đau mông, nặng hơn vào buổi sáng hoặc đánh thức bạn khỏi giấc ngủ vào nửa sau của đêm - đặc biệt nếu cơn đau này cải thiện khi tập thể dục và trầm trọng hơn khi nghỉ ngơi. Đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt ngay lập tức nếu bạn bị đau mắt đỏ, nhạy cảm với ánh sáng nghiêm trọng hoặc nhìn mờ.

Nguyên nhân 

Nguyên nhân cụ thể gây viêm cột sống dính khớp vẫn chưa được làm rõ, mặc dù các yếu tố di truyền dường như có liên quan. Đặc biệt, những người mang gen HLA-B27 có nguy cơ mắc bệnh viêm cột sống dính khớp rất cao. Tuy nhiên, không phải ai mang loại gen này cũng phát triển bệnh viêm cột sống dính khớp.

Các biến chứng 

Trong bệnh viêm cột sống dính khớp nghiêm trọng, xương mới được hình thành như một nỗ lực chữa lành của cơ thể. Xương mới này dần dần thu hẹp khoảng cách giữa các đốt sống và cuối cùng hợp nhất các phần của đốt sống. Những phần đó của cột sống trở nên cứng và không linh hoạt. Sự kết hợp cũng có thể làm cứng khung xương sườn, hạn chế dung tích và chức năng của phổi. 

Các biến chứng khác có thể bao gồm: 

• Viêm mắt (viêm màng bồ đào). Là một trong những biến chứng thường gặp của bệnh viêm cột sống dính khớp, viêm màng bồ đào có thể gây đau mắt nhanh chóng, nhạy cảm với ánh sáng và mờ mắt. Đi khám bác sĩ ngay nếu bạn xuất hiện các triệu chứng này. 

• Gãy nén đốt sống. Xương của một số người yếu đi trong giai đoạn đầu của bệnh viêm cột sống dính khớp. Các đốt sống bị suy yếu có thể bị vỡ ra, làm tăng mức độ đau của tư thế khom lưng. Gãy xương sống có thể gây áp lực và có thể làm tổn thương tủy sống và các dây thần kinh đi qua cột sống. 

• Vấn đề tim mạch. Viêm cột sống dính khớp có thể gây ra các vấn đề với động mạch chủ, động mạch lớn nhất trong cơ thể. Động mạch chủ bị viêm có thể mở rộng đến mức làm biến dạng hình dạng của van động mạch chủ trong tim, làm suy giảm chức năng của nó. Tình trạng viêm liên quan đến viêm cột sống dính khớp làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim nói chung.

Chẩn đoán 

Trong khi khám sức khỏe, các bác sĩ có thể yêu cầu bạn gập lưng theo các hướng khác nhau để kiểm tra phạm vi chuyển động của cột sống. Bác sĩ có thể xác định vị trí đau bằng cách ấn vào các phần cụ thể của xương chậu hoặc di chuyển chân của bạn vào một vị trí cụ thể. Bạn cũng có thể được yêu cầu hít thở sâu để xem liệu bạn có khó mở rộng lồng ngực hay không. 

Kiểm tra hình ảnh 

Chụp X-quang cho phép bác sĩ kiểm tra những thay đổi ở khớp và xương, mặc dù các dấu hiệu dễ nhận thấy của bệnh viêm cột sống dính khớp có thể không rõ ràng ở giai đoạn đầu của bệnh. 

Chụp MRI có thể được sử dụng để cung cấp hình ảnh chi tiết hơn của xương và các mô mềm. Chụp MRI có thể tiết lộ bằng chứng của viêm cột sống dính khớp sớm hơn trong quá trình bệnh, nhưng đắt hơn nhiều so với X-quang. 

Xét nghiệm 

Không có xét nghiệm cụ thể trong phòng thí nghiệm để xác định viêm cột sống dính khớp. Một số xét nghiệm máu có thể kiểm tra các dấu hiệu viêm, nhưng tình trạng viêm có thể do nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau gây ra. 

Máu có thể được xét nghiệm tìm gen HLA-B27. Nhưng nhiều người có gen này lại không bị viêm cột sống dính khớp và mọi người có thể mắc bệnh mà không cần có gen này.

Điều trị

Mục tiêu của điều trị là giảm đau và cứng và ngăn ngừa hoặc trì hoãn các biến chứng và biến dạng cột sống. Điều trị viêm cột sống dính khớp chỉ mang lại hiệu quả cao khi được bắt đầu trước khi bệnh gây ra những tổn thương không thể phục hồi.

Thuốc men 

Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) - chẳng hạn như naproxen và ibuprofen - là những loại thuốc mà bác sĩ thường sử dụng nhất để điều trị viêm cột sống dính khớp. Những loại thuốc này có thể làm giảm viêm, đau và cứng khớp, nhưng chúng cũng có thể gây chảy máu đường tiêu hóa. 

Nếu NSAID không hữu ích, bác sĩ có thể đề nghị bắt đầu dùng thuốc chẹn yếu tố hoại tử khối u (TNF) hoặc thuốc ức chế interleukin-17 (IL-17). Các loại thuốc này được tiêm dưới da hoặc qua đường truyền tĩnh mạch. Những loại thuốc này có thể làm bạn bị tái phát bệnh lao và khiến bạn dễ bị nhiễm trùng hơn.

Ví dụ về các chất chặn TNF bao gồm: Adalimumab (Humira), Certolizumab pegol (Cimzia), Etanercept (Enbrel), Golimumab (Simponi), Infliximab.

Thuốc ức chế IL-17 được sử dụng để điều trị viêm cột sống dính khớp bao gồm secukinumab (Cosentyx) và ixekizumab (Taltz).

Trị liệu 

Vật lý trị liệu là một phần quan trọng của điều trị và có thể mang lại một số lợi ích, từ giảm đau đến cải thiện sức mạnh và tính linh hoạt của xương khớp. Một nhà trị liệu vật lý có thể thiết kế các bài tập cụ thể cho nhu cầu của bạn. Để giúp giữ gìn tư thế tốt, bạn cần thực hiện các bài tập: 

• Chuyển động trong phạm vi và bài tập kéo giãn 

• Tăng cường sức mạnh cho cơ bụng và cơ lưng 

• Tư thế ngủ và đi lại thích hợp

Phẫu thuật

Hầu hết những người bị viêm cột sống dính khớp không cần phẫu thuật. Phẫu thuật có thể được khuyến nghị nếu bạn bị đau dữ dội hoặc nếu khớp háng bị tổn thương đến mức cần được thay thế.

Thay đổi lối sống và các biện pháp khắc phục tại nhà 

Thay đổi lối sống cũng có thể giúp kiểm soát bệnh viêm cột sống dính khớp. 

• Tập thể dục. Tập thể dục có thể giúp giảm đau, duy trì sự linh hoạt và cải thiện tư thế của bạn. 

• Không hút thuốc. Nếu bạn hút thuốc, hãy bỏ thuốc lá. Hút thuốc thường có hại cho sức khỏe của bạn, nhưng ở những người bị viêm cột sống dính khớp, nó còn gây cản trở việc hít thở. 

• Thực hành tư thế tốt. Tập đứng thẳng trước gương có thể giúp bạn tránh được một số vấn đề liên quan đến bệnh viêm cột sống dính khớp.