BẠCH ĐẦU ÔNG

Đặc điểm tự nhiên

Cây bạch đầu ông là một loài thực vật thân thảo nhỏ, có chiều cao khoảng 30-80cm. Thân cây thẳng đứng, có khía, màu xanh lục, lông tơ mềm trắng bao quanh. Lá mọc so le, có nhiều hình dạng: hình dài, hình mũi mác, hình quả trám. Kích thước cuống lá dài hơn ngọn lá. Phiến lá nhọn ở hai đầu, mép lá có răng cưa nhỏ không đều nhau.

Rễ cây bạch đầu ông thường có hình trụ, nhỏ, hơi cong, dài khoảng 6-20cm. Chóp rễ hơi phình to, có vài lớp gốc lá dạng bẹ, ngoài phủ lông mịn dạng tơ màu trắng.

Hoa mọc ra từ thân, cao khoảng 10cm. Hoa mọc thành cụm ở ngọn, hoa hình đầu, có màu tím.

Quả bế hình trứng ngược, dẹt, màu vàng nâu, có chấm nhỏ.

Mùa hoa: tháng 3-5, mùa quả: tháng 5-6

Ở nước ta, cây mọc hoang ở các nơi đường đi, bãi cát, bờ ruộng, những nơi có đất ẩm.

Cây Bạch đầu ông phổ biến khắp nước ta từ miền núi cao khoảng 1.500m trở lên đến trung du và đồng bằng, ngoại trừ vùng núi. Loài này cũng phân bố rộng rãi ở nhiều quốc gia như Ấn Độ, Mianma, Trung Quốc, Lào, Campuchia, Thái Lan, Malaysia, Indonesia cho đến tận vùng Đông Phi và Australia.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Bộ phận dùng: Toàn cây đều dùng làm thuốc được, nhưng hóa, lá tốt nhất là hái vào mùa hè. Rễ cây thu hái lúc cây trưởng thành

Thu hái: Dược liệu có thể được thu hái quanh năm

Chế biến: Tùy mục đích sử dụng mà các bộ phận khi lấy về có thể đem rửa sạch đất cát, dùng tươi hoặc khô. Hoặc có thể tẩm rượu sao qua để dùng dần (đối với rễ).

Bảo quản thuốc nơi khô ráo, thoáng mát. Tránh ẩm mốc, mối mọt làm hư hại thuốc.

Thành phần hóa học

Người ta thấy trong bạch đầu ông chứa:

+15 nguyên tố hóa học: Fe, Mg, Al, Mn, Si, Ca, Ti, Ni, Cu, Pb, Cd, Zn, Zr, Na.

+Trong lá và thân củ bạch đầu ông chứa: sterol, triterpen, alkaloid, flavon, tanin, glycosid.

+Ngoài ra trong bạch đầu ông còn chứa: Pulsatoside, Anemonol, Anemonin, Oleanolic acid,...

Tác dụng

+Tác dụng kháng trùng amip gây lỵ ở trực tràng.

+Có tác dụng kháng khuẩn: Nước sắc có tác dụng với Staphylococcus Aureus, Pseudomonas Aeruginosa, và có tác dụng ức chế mạnh với Shigella Dysenteriae.

+Hỗ trợ điều trị lao hạch, lao xương.

+Hỗ trợ điều trị tăng huyết áp.

+Điều trị đau nửa đầu, suy nhược thần kinh do căng thẳng, mất ngủ trong thời gian dài.

+Điều trị tắc tuyến sữa, bướu cổ, sưng búi trĩ.

+Giúp giảm đau đối với nam giới bị viêm mào tinh hoàn và nữ giới bị bệnh buồng trứng.

Công dụng

Bạch đầu ông có vị ngọt, đắng, tính hàn có các công dụng sau đây:

+Điều trị mụn nhọt, tình trạng nhiễm trùng da do vi khuẩn, bị viêm da,

+Điều trị đau nhức, khó đại tiện do trĩ ngoại.

+Điều trị rụng tóc ở trẻ nhỏ.

+Điều trị trĩ và lỵ có chảy máu.

+Hỗ trợ điều trị rong huyết, rong kinh.

+Hỗ trợ điều trị viêm gan vàng da cấp tính.

+Điều trị chứng suy nhược thần kinh.

+Điều trị tình trạng đau đầu do căng thẳng, mất ngủ, chứng tăng động.

+Điều trị lở, nhọt sưng đau do nhiệt độc.

+Hỗ trợ điều trị chứng đau nửa đầu, đau tai, đau thắt lưng.

+Điều trị rối loạn hệ tiết niệu và rối loạn tiêu hóa.

+Điều trị đau dạ dày, tiêu chảy, sốt, ho, sổ mũi,...

Liều dùng

Bạch đầu ông được sử dụng ở dạng đắp ngoài và sắc uống. Nếu dùng uống chỉ nên sử dụng từ 8 – 12g/ ngày.

Lưu ý khi sử dụng

+Phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú tránh sử dụng vì dễ gặp tác dụng phụ.

+Người có cơ địa mẫn cảm với các thành phần của thuốc Nam

+Không dùng cho người lỵ, tiêu chảy do hư hàn.