BÓNG ĐÈ

Tê liệt giấc ngủ có phải triệu chứng của một vấn đề nghiêm trọng?

Các nhà nghiên cứu về giấc ngủ kết luận rằng, trong hầu hết các trường hợp, tình trạng tê liệt khi ngủ chỉ đơn giản là một dấu hiệu cho thấy cơ thể bạn không làm việc trơn tru qua các giai đoạn của giấc ngủ. Hiếm khi chứng tê liệt khi ngủ có liên quan đến các vấn đề tinh thần cơ bản.

Trải qua nhiều thế kỷ, các dấu hiệu của chứng tê liệt khi ngủ đã được mô tả theo nhiều cách và thường được cho là do sự hiện diện của "sinh vật xấu xa": những con quỷ đêm không thể nhìn thấy trong thời cổ đại, con ma già trong Romeo và Juliet của Shakespeare, và những kẻ bắt cóc người ngoài hành tinh. Hầu hết mọi nền văn hóa trong suốt lịch sử đều có những câu chuyện về những sinh vật xấu xa trong bóng tối khiến con người bất lực khiếp sợ vào ban đêm. Người ta từ lâu đã tìm kiếm lời giải thích cho chứng tê liệt bí ẩn khi ngủ này và những cảm giác kinh hoàng đi kèm.

Tê liệt khi ngủ là gì?

Tê liệt khi ngủ là cảm giác có ý thức nhưng không thể cử động. Nó xảy ra khi một người chuyển qua giữa 2 giai đoạn tỉnh táo và ngủ. Trong những quá trình chuyển đổi này, bạn có thể không cử động hoặc nói trong vài giây đến vài phút. Một số người cũng có thể cảm thấy áp lực hoặc có cảm giác nghẹt thở. Chứng tê liệt khi ngủ có thể đi kèm với các rối loạn giấc ngủ khác như chứng ngủ rũ. Chứng ngủ rũ là một nhu cầu ngủ quá mức do khả năng điều hòa giấc ngủ của não có vấn đề.

Khi nào thì bệnh tê liệt khi ngủ thường xảy ra?

Tình trạng tê liệt khi ngủ thường xảy ra một trong hai thời điểm. Nếu nó xảy ra trong khi bạn đang chìm vào giấc ngủ, thường được gọi là chứng tê liệt khi chìm vào giấc ngủ hoặc giai đoạn tê liệt tiền giấc ngủ. Nếu nó xảy ra khi bạn đang thức dậy, nó được gọi là chứng tê liệt sau giấc ngủ hoặc chứng ngủ mê.

Điều gì xảy ra với chứng tê liệt khi đang chìm vào giấc ngủ?

Khi bạn chìm vào giấc ngủ, cơ thể bạn từ từ thư giãn. Thông thường bạn trở nên ít nhận biết hơn, vì vậy bạn không nhận thấy sự thay đổi. Tuy nhiên, nếu bạn vẫn còn hoặc nhận thức được trong khi ngủ, bạn có thể nhận thấy rằng bạn không thể cử động hoặc nói.

Điều gì xảy ra với chứng tê liệt sau giấc ngủ?

Trong khi ngủ, cơ thể bạn xen kẽ giữa giấc ngủ REM (chuyển động mắt nhanh) và NREM (chuyển động mắt không nhanh). Một chu kỳ của giấc ngủ REM và NREM kéo dài khoảng 90 phút. Giấc ngủ NREM xảy ra đầu tiên và chiếm tới 75% tổng thời gian ngủ của bạn. Trong giấc ngủ NREM, cơ thể bạn thư giãn và tự phục hồi. Vào cuối giai đoạn NREM, giấc ngủ của bạn chuyển sang giai đoạn REM. Mắt bạn chuyển động nhanh và xuất hiện những giấc mơ, nhưng phần còn lại của cơ thể bạn vẫn rất thư thái. Cơ bắp của bạn bị "tắt" trong giấc ngủ REM. Nếu bạn nhận thức được trước khi chu kỳ REM kết thúc, bạn có thể nhận thấy rằng bạn không thể nói hoặc di chuyển.

Chứng tê liệt khi ngủ phát triển ở những người nào?

Cứ 10 người thì có tới 4 người có thể bị tê liệt khi ngủ. Tình trạng này rất phổ biến và thường thấy được lần đầu ở những người thiếu niên. Nhưng đàn ông và phụ nữ ở mọi lứa tuổi cũng đều có thể mắc bệnh này. Tình trạng tê liệt khi ngủ có thể xảy ra trong các gia đình với các yếu tố có thể liên quan đến chứng tê liệt khi ngủ bao gồm:

Thiếu ngủ
Lịch ngủ thay đổi
Tình trạng tình thần bị căng thẳng hoặc rối loạn lưỡng cực
Nằm ngửa khi ngủ
Các vấn đề về giấc ngủ khác như chứng ngủ rũ hoặc chuột rút ở chân vào ban đêm
Sử dụng một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc điều trị ADHD
Lạm dụng chất gây nghiện

Nằm ngửa là tư thế hay xảy ra tình trạng tê liệt khi ngủ

Làm thế nào chẩn đoán được chứng tê liệt giấc ngủ?

Nếu bạn thấy mình không thể cử động hoặc nói chuyện trong vài giây hoặc vài phút khi chìm vào giấc ngủ hoặc khi thức dậy, thì rất có thể bạn đã bị chứng tê liệt khi ngủ. Thường thì không cần điều trị tình trạng này.

Bạn nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra nếu bạn có bất mối quan tâm nào sau đây:

Bạn cảm thấy lo lắng về các triệu chứng của mình
Các triệu chứng bệnh khiến bạn rất mệt mỏi trong ngày
Các triệu chứng bệnh khiến bạn thức đêm

Bác sĩ có thể cần thu thập thêm thông tin về sức khỏe giấc ngủ của bạn bằng cách thực hiện các thao tác sau đây:

Yêu cầu bạn mô tả các triệu chứng gặp phải và ghi lại nhật ký giấc ngủ trong vài tuần
Hỏi về tiền sử sức khỏe của bạn, bao gồm bất kỳ trường hợp rối loạn giấc ngủ nào đã biết hoặc bất kỳ tiền sử người trong gia đình mắc phải chứng rối loạn giấc ngủ
Giới thiệu bạn đến một chuyên gia về giấc ngủ để được đánh giá thêm
Thực hiện các nghiên cứu về giấc ngủ qua đêm hoặc nghiên cứu về giấc ngủ ngắn vào ban ngày để đảm bảo rằng bạn không bị mắc phải các bệnh rối loạn giấc ngủ khác

Điều trị chứng tê liệt ngủ như thế nào?

Hầu hết mọi người không cần điều trị cho chứng tê liệt khi ngủ. Tuy nhiên, với bất kỳ điều trị nào về các tình trạng rối loạn trên như chứng ngủ rũ có thể rất hữu ích nếu bạn lo lắng hoặc không thể ngủ ngon. Các phương pháp điều trị này bao gồm những điều sau:

Cải thiện thói quen ngủ - chẳng hạn như đảm bảo bạn ngủ từ sáu đến tám giờ mỗi đêm
Sử dụng thuốc chống trầm cảm (nếu được kê đơn) để giúp điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ
Điều trị bất kỳ vấn đề sức khỏe tinh thần nào có thể gây tê liệt khi ngủ
Điều trị bất kỳ rối loạn giấc ngủ nào khác, chẳng hạn như chứng ngủ rũ hoặc chuột rút ở chân

Tôi có thể làm gì về chứng tê liệt khi ngủ?

Bạn không cần phải sợ hãi những con quỷ ban đêm hoặc những kẻ bắt cóc ngoài hành tinh. Nếu thỉnh thoảng bạn bị tê liệt khi ngủ, bạn có thể thực hiện các bước sau đây tại nhà để kiểm soát chứng rối loạn này. Bắt đầu bằng cách đảm bảo rằng bạn ngủ đủ giấc. Làm những việc giúp bạn có thể giảm bớt căng thẳng trong cuộc sống - đặc biệt là ngay trước khi đi ngủ. Thử các tư thế ngủ mới nếu bạn nằm ngửa khi ngủ. Và hãy chắc chắn rằng đến gặp bác sĩ nếu tình trạng tê liệt khi ngủ diễn ra thường xuyên, ngăn cản bạn có một giấc ngủ ngon.