BƯỚM BẠC

Đặc điểm tự nhiên

Cây Bướm bạc là loại cây nhỏ, mọc trườn cao từ 1-2m.

Lá nguyên mọc đối nhau, dài 4 – 9cm, rộng 1,5 – 4,5cm. Mặt trên có màu xanh lục sẫm, mặt dưới có lông tơ mịn. Lá kèm hình sợi.

Hoa mọc thành cụm hình xim ở đầu cành. Hoa màu vàng, có lá đài phát triển thành từng bản màu trắng. Trước khi ra hoa, cành xuất hiện một chùm lá bắc màu trắng bạc hình trứng rũ trông như những cánh bướm bao bọc bông hoa trông rất đẹp nên còn có tên gọi là hoa bươm bướm.

Quả cây hình cầu chứa hạt nhỏ đen bên trong, khi vò quả mạnh có xuất hiện chất dính.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Bộ phận dùng: Rễ, thân và hoa cây được sử dụng trong các bài thuốc chữa bệnh.

Thu hái: Có thể thu hái thân và rễ cây quanh năm, hoa được thu hái vào tháng 6-7.

Chế biến: Có thể dùng tươi hoặc dùng khô; Đối với dược liệu khô cần rửa sạch sau đó đem sấy khô hoặc phơi khô. Bảo quản dược liệu ở nơi thoáng mát, nhiệt độ phòng và đóng gói kín bao bì sau mỗi lần sử dụng.

Thành phần hóa học

Bướm bạc có chứa các thành phần sau:

• Toàn cây chứa acid cafeic, acid ferulic, acid cumaric, beta-sitosterol-D glucosid (Trung dược từ hải I,1993). Ngoài ra còn có saponin, triterpenic, mussaendosid O, P, Q, R, S.
• Lá chứa hợp chất acid amin, phenol, acid hữu cơ, đường, beta-sitosterol.
• Thân có beta-sitosterol và acid arjunblic.

Tác dụng, Công dụng

Theo Y học hiện đại:

+Hoa Bướm bạc được dùng làm thuốc lợi tiểu, chữa ho hen, sốt cách nhật. Dùng ngoài giã nát đắp lên những nơi sưng tấy, gãy xương.

+Rễ, cành và thân Bướm bạc dùng làm thuốc giảm đau, chữa tê thấp, khí hư bạch đới (mệt mỏi, chán ăn, dịch âm đạo màu trắng xuất hiện bất thường…).

+Lá và thân Bướm bạc được Viện Y học Cổ truyền xây dựng một phác đồ điều trị ho, viêm họng đỏ hoặc viêm amidan cấp.

Theo Y học cổ truyền, cây Bướm bạc có tính vị hơi ngọt, tính mát. Quy kinh Phế, Tâm, Can.

Công dụng: thanh nhiệt, giải biểu (làm ra mồ hôi đưa tà khí ra ngoài), giải uất, lương huyết (làm mát), tiêu viêm. 

Liều dùng

Tùy thuộc vào mục đích sử dụng và từng bài thuốc mà có thể dùng dược liệu với nhiều cách khác nhau.

Cụ thể như sau:

• Toàn cây: 15 – 30g dưới dạng thuốc sắc.
• Hoa: 6 – 12g dưới dạng thuốc sắc. Dùng ngoài không kể liều lượng.
• Rễ: 10 – 20g dưới dạng thuốc sắc.
• Cành, thân lá 6 – 12g.

Lưu ý: Không dùng cho trẻ nhỏ và phụ nữ có thai hay dị ứng với bất kỳ thành phần nào có trong bài thuốc.