DÂY BÔNG XANH

Đặc điểm tự nhiên

Dây bông xanh, là một loại cây có thân dây leo, chiều dài thân Bông xanh có thể lên đến 10-15m. Thân bông xanh có hình trụ nhỏ lớn hơn đốt ngón tay, ngoài thân và lá đều có lông. Lá mọc đối xứng,  phần cuống lá dài từ 3 – 4cm.

Phiến lá bông xanh có hình bầu dục, một số lá hình tim rõ rệt với phần đầu nhọn, chia nhiều thùy không đều. Mỗi lá dài từ 10- 15cm, chiều rộng từ 5-10cm. Trên phiến lá nổi rõ gân hình chân vịt, gân lá nổi rõ ở mặt dưới, mặt dưới lá bông xanh có lông nhiều hơn. 

Cây bông xanh có hoa mọc thành chùm, hoa thường mọc ở kẽ lá và đầu cành. Bông hoa to, có màu xanh hoặc tím nhạt. Hoa thường nở khi điều kiện thời tiết ấm áp, nắng nhiều, đặc biệt là vào mùa hè và thu.

Quả của cây bông xanh có hình nang nhẵn, có mũi nhọn dài. Trong tự nhiên, hoa bông xanh sinh sống mạnh mẽ và thường được ứng dụng làm đẹp cho cảnh quan môi trường.

Cây bông xanh là loài cây mọc hoang và được trồng phổ biến tại nhiều vùng lãnh thổ Việt Nam. Thông thường, cây sẽ phát triển tốt hơn ở những nơi dãi nắng, thoáng. Cây bông xanh mọc hoang như loài hoa dại phổ biến tại các vùng hoang dã của Ấn Độ, miền Nam Trung Quốc có trồng.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Bộ phận dùng: Rễ, dây, lá cây là những bộ phận được sử dụng để bào chế dược liệu.

Thu hái: Dược liệu có thể được thu hái quanh năm.

Chế biến: Dùng tươi hay phơi khô làm thuốc đều được.

Bảo quản dược liệu ở nơi khô ráo, thoáng mát và tránh ẩm mốc.

Thành phần hóa học

Theo nhiều tài liệu, dây bông xanh có thành phần hóa học đa dạng và phong phú như:

+Chứa nhiều kali, đặc biệt tập trung ở phần lá.

+Có hàm lượng acid amin cao, tập trung nhiều ở hoa.

+Ngoài ra, cây còn chứa các hoạt chất khác như acid aspartic, serin, glycine, alanin, valinflavonoid; apigenin- 7 glucuronide, luteolin, anthocyanin, đường sacarosa, glucosa, fructosa,…

Tác dụng

+Tác dụng giảm tụ máu bầm: Do chứa flavonoid của cây bông có thể cải thiện tình trạng tụ máu bầm dưới da do chấn thương hiệu quả.

+Tác dụng hỗ trợ tiêu hóa: Cải thiện tình trạng đầy bụng khó tiêu, ợ chua do thành phần dược tính của lá trung hoà được lượng axit có trong dạ dày.

+Sắc nước lá bông xanh và thân dây bông xanh tiêm xoang bụng cho chuột nhắt trắng. Ở liều 1g/chuột, trong vòng 24 giờ đầu không thấy chuột có biểu hiện bất thường, cho thấy dây bông xanh không chứa độc tố. 

Công dụng

Dây bông xanh có vị cay, tính bình và sẽ có các công dụng sau đây:

+Điều trị mụn nhọt.

+Điều trị rắn cắn: Theo dân gian, cây bông xanh chữa rắn cắn rất hiệu quả do thành phần dược chất có tính thải độc của thảo dược này rất đáng kể. Bằng cách đắp lá bông xanh lên vùng da bị rắn cắn trực tiếp, người bệnh sẽ nhận thấy vết cắn giảm sưng đau và loại bỏ được máu bầm tích tụ.

+Điều trị chứng tụ máu bầm: Hiệu quả của hoạt chất flanovoid của cây bông xanh được nhiều người nhận định có thể cải thiện tình trạng tụ máu bầm dưới da do chấn thương hiệu quả. Nếu vết thương hở, người bệnh có thể đắp lá tươi trực tiếp, vết thương tụ máu ẩn dưới da thì có thể tận dụng phương pháp chườm nóng. 

+Điều trị đau dạ dày: Một tác dụng được người dân Malaysia ghi nhận về lá bông xanh là khả năng giúp giảm đau dạ dày. Do thành phần dược tính của lá bông xanh có thể trung hoà được lượng axit trong dạ dày, có tác dụng cải thiện tình trạng ợ chua, giúp liền vết loét.

Liều dùng

9-20g/ ngày dưới dạng sắc uống.

Dùng ngoài không kể liều lượng cố định.

Lưu ý khi sử dụng

+Mẫn cảm hoặc dị ứng với bất kỳ hoạt chất nào có trong dược liệu.

+Phụ nữ có thai hoặc cho con bú, trẻ nhỏ cần cẩn thận khi dùng.