CÂY CANH CHÂU

Đặc điểm tự nhiên

Cây Canh châu là một loại cây nhỏ, có nhiều nhánh nhỏ. Trên cành có nhiều gai nhỏ và ngắn, những cành non có những sợi lông nhỏ. 

Lá cứng và dai, ở phía trên cành mọc đối, phía dưới mọc cách rời nhau. Phiến lá có hình trái xoan dài khoảng 10 cm và rộng khoảng 10 – 35 cm. Mép lá có răng cưa nhỏ, đầu lá nhọn, phía cuống lá hơi tròn. 

Hoa dài, mọc thành từng cụm ở ngọn hoặc kẽ lá. Đài hoa màu lục hoặc trắng, đối những hoa còn non, đài hoa có lông mịn. 

Quả hình cầu, khi chín quả chuyển sang màu đen, phần thịt có màu hơi đen, kèm theo vòi nhụy và lá đài. Hạt có vỏ nhẵn bóng, màu xám sáng.

Cây châu canh được tìm thấy nhiều ở các tỉnh thuộc nước Trung Quốc và Ấn Độ. Ở nước ta, loại cây cũng được tìm thấy rải rác ở một số địa phương. Cây mọc ở ven rừng, dọc theo bờ suối, nơi đất nâu, cát ẩm ướt, hoặc thường học xen lẫn với một số cây bụi dại khác.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Bộ phận dùng: Cành, lá và rễ của cây canh châu đều được sử dụng để bào chế thuốc.

Thu hái: Người ta thường thu hái cành và lá vào mùa xuân, còn rễ được thu hái vào mùa đông.

Chế biến: Đem những lá cây, cành và rễ rửa sạch để loại bỏ bụi bẩn rồi đem phơi nắng hoặc sấy cho khô, cất trữ và để dùng dần.

Bảo quản dược liệu ở nơi thoáng mát, nhiệt độ phòng, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời. Tốt nhất nên cất trữ trong bao bì và đậy kín bao bì sau mỗi lần sử dụng.

Thành phần hóa học

Các nghiên cứu về cây canh châu đã phát hiện ra trong cây dược liệu có chứa nhiều hoạt chất. Cụ thể, thành phần có chứa: Friedelin, acid Syringic, Daucosterol, acid Glucosyringic, Taxaxasterol.

Tác dụng

Trong Đông Y, cây canh châu có tác dụng lương huyết, giải độc, thanh nhiệt. Với chính những tác dụng trên, dược liệu này được dân gian sử dụng để chữa đậu mùa, ban sởi, kiết lỵ, chữa ghẻ lở, độc tố trong cơ thể không thoát được.

Công dụng

Cây canh châu có vị đắng, hơi chua, tính mát sẽ có các tác dụng sau:

+Điều trị trẻ em sưng mặt, ban da, bị bệnh sởi, sốt ho khát nước.

+Điều trị sởi chậm mọc.

+Điều trị lở ngứa, mụn nhọt do nhiệt, rôm sảy gây ngứa ngáy, sưng đỏ.

+Điều trị vết thương lâu liền miệng(dùng với vết thương nhỏ và không quá sâu).

+Hỗ trợ điều trị bệnh sởi.

Liều dùng

Ngày dùng 10-20g sắc uống.

Lưu ý khi sử dụng

+Không dùng bài thuốc từ canh châu cho người đại tiện lỏng và có tỳ vị hư hàn.

+Phụ nữ mang thai và đang cho con bú nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.