DÂY ĐAU XƯƠNG

Đặc điểm tự nhiên

Dây đau xương là một loại dây leo bằng thân quấn, dài 8 – 10m. Thân hình trụ, màu xám, có nốt sần và có lông. Lá mọc so le, hình tim, đầu tù hay nhọn, dài 10 – 12cm, rộng 8 – 10cm, lá có 5 gân rõ, hình chân vịt, mặt trên nhẵn, mặt dưới có lông tơ, màu trắng nhạt.

Hoa mọc ở kẽ lá thành chùm đơn độc hoặc nhiều chùm tụ lại, có lông tơ màu trắng nhạt, hoa màu vàng lục, đài 2 vòng, tràng có 6 cánh đối diện với lá đài trong, có lông tuyến ở gốc, nhị 6, bao phấn hình vuông.

Quả hạch hình bầu dục hoặc hình tròn, khi chín màu đỏ, chứa dịch nhầy bao quanh 1 hạt hình bán cầu.

Mùa hoa quả: Tháng 3 – 4.

Dây đau xương mọc hoang nhiều tại các địa phương ở nước ta. Ở Việt Nam, Dây đau xương mọc hoang ở khắp các vùng đồng bằng, trung du và vùng núi thấp với độ cao dưới 800m, nhiều nhất ở tỉnh miền núi phía Bắc như Hà Giang, Lào Cai, Sơn La, Bắc Kạn,… Ngoài ra loài thực vật này cũng mọc hoang ở một số tỉnh của Trung Quốc.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Bộ phận dùng: Toàn cây đều có thể được sử dụng để bào chế dược liệu.

Thu hái: Dây đau xương có thể được thu hái quanh năm.

Chế biến: Sau khi thu hái hái, đem dược liệu đi rửa sạch, có thể dùng tươi hoặc phơi khô để dùng dần.

Bảo quản dược liệu ở nơi khô ráo, thoáng mát và tránh ẩm mốc.

Thành phần hóa học

Cây dây đau xương chứa nhiều thành phần hóa học, bao gồm alkaloid, glycoside phenolic, tinosinesid A và B, dinorditerpen glucoside,…

Tác dụng

+Tác dụng gây động dục: Trong một bài thuốc bổ thận có 9 vị bao gồm dây đau xương dùng để trị đau lưng, mỏi gối, đã được thử tác dụng nội tiết sinh dục bằng cách cho chuột nhắt cái thiến uống có tác dụng gây động dục.

+Hiệu lực chống viêm: Trong một bài thuốc chữa viêm khớp có 5 vị bao gồm dây đau xương được thử nghiệm dược lý và dược lâm sàng đã chứng minh có hiệu lực chống viêm.

+Tác dụng ức chế hoạt tính co thắt cơ trơn của histamin và acetylcholin: Dây đau xương có tác dụng ức chế hoạt tính co thắt cơ trơn của histamin và acetylcholin trong thí nghiệm trên ruột cô lập.

+Tác dụng trên huyết áp, thần kinh trung ương: Các thử nghiệm trên động vật cho thấy dây đau xương có ảnh hưởng trên huyết áp, có tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương khi quan sát các hiện tượng bên ngoài của động vật thử nghiệm. Bên cạnh đó, dây đau xương còn có tác dụng hiệp đồng với các thuốc ngủ, tác dụng an thần và lợi tiểu.

Công dụng

Dây đau xương có vị đắng, tính mát sẽ có các công dụng sau đây:

+Điều trị chứng đau lưng, mỏi gối do thận hư yếu.

+Điều trị rắn cắn.

+Điều trị chứng bong gân và sai khớp.

+Điều trị chứng thấp khớp.

+Điều trị đau nhức xương khớp.

+Điều trị sưng đỏ mu bàn chân và đầu gối sưng đau.

+Điều trị đau nhức cơ thể và xương khớp do bệnh phong thấp.

+Điều trị chứng chân tay tê mỏi, đau nhức ở người cao tuổi.

+Điều trị chứng đau thần kinh tọa.

+Điều trị chứng thấp khớp mãn tính.

+Điều trị chứng liệt nửa người bên phải.

+Điều trị chứng tổ đỉa.

+Điều trị bệnh phong thấp gây đổ mồ hôi, người nhức mỏi, suy nhược.

+Hỗ trợ điều trị viêm khớp dạng thấp.

Liều dùng

Dược liệu thường được dùng ở dạng sắc hoặc sử dụng ở dạng xoa bóp ngoài da. Liều dùng từ 10 – 12g/ ngày.

Lưu ý khi sử dụng

Không sử dụng cho phụ nữ có thai.