DÂY THẦN KINH RÒNG RỌC

TỔNG QUÁT

Dây thần kinh ròng rọc là gì?

Dây thần kinh ròng rọc là một trong 12 bộ dây thần kinh sọ. Nó là một phần của hệ thống thần kinh tự chủ, giúp kích hoạt nhiều cơ quan trong cơ thể của chúng ta, bao gồm cả mắt.

Dây thần kinh này là bộ dây thần kinh sọ thứ 4 (CN IV hoặc dây thần kinh sọ 4). Nó là một dây thần kinh vận động gửi tín hiệu từ não đến các cơ. CN IV hoạt động cùng với dây thần kinh vận động cơ mắt và các cơ khác để điều khiển chuyển động của mắt.

CHỨC NĂNG

Chức năng của dây thần kinh ròng rọc là gì?

Dây thần kinh ròng rọc được đặt tên theo một thiết bị giúp nâng một vật lên cao.

Trong mỗi mắt, cơ xiên trên có chức năng như một ròng rọc. Dây thần kinh ròng rọc kích hoạt cơ này để nâng mắt lên để bạn có thể nhìn xuống. Dây thần kinh cũng cho phép bạn di chuyển mắt về phía mũi hoặc đi ra xa nó.

GIẢI PHẪU HỌC

Giải phẫu của dây thần kinh ròng rọc

Dây thần kinh sọ số 4 bắt đầu ở thân não, phần dưới của não gần đỉnh cột sống của bạn. Nó đi qua bốn khu vực trước khi đến cơ xiên trên. Cơ này nằm gần đầu nhãn cầu.

Các khu vực này bao gồm:

• Nhân ròng rọc: Đây là phần của dây thần kinh ròng rọc gần não nhất. Nó ở gần đỉnh của thân não.

• Ambient cistern: Khu vực gần mô bảo vệ bên ngoài của não (màng cứng).

• Xoang hang: Là không gian rỗng cho phép máu từ não đi ra khỏi cơ thể. Nó nằm ở giữa hộp sọ của bạn.

• Ổ mắt: Hốc xương của hộp sọ chứa nhãn cầu.

TÌNH TRẠNG VÀ RỐI LOẠN

Những tình trạng y tế nào ảnh hưởng đến hoạt động của dây thần kinh ròng rọc?

Khi dây thần kinh ròng rọc không hoạt động như bình thường, đó thường là do liệt dây thần kinh số 4. Tình trạng này được gọi là liệt dây thần kinh ròng rọc. Tình trạng liệt xảy ra khi bệnh lý hoặc chấn thương làm tê liệt các dây thần kinh điều khiển chuyển động của cơ.

Nguyên nhân nào gây ra liệt dây thần kinh thứ tư?

Ở một số người, đó là bệnh bẩm sinh, nghĩa là họ được sinh ra với tình trạng này. Nó cũng có thể do chấn thương do chuyển động đầu nhanh, chẳng hạn như trong tai nạn xe hơi. Dây thần kinh ròng rợi là một trong những dây thần kinh sọ mỏng manh hơn vì nó mỏng và dài. Liệt dây thần kinh sọ đôi khi xảy ra sau những chấn thương nhỏ.

Các nguyên nhân ít phổ biến hơn bao gồm:

• Hội chứng xoang hang, khi sự phát triển bất thường ảnh hưởng đến dây thần kinh ròng rọc.

• Hội chứng Guillain Barre.

• Bệnh Lyme.

• U màng não.

• Bệnh mạch vành vi mạch (MCD).

• Bệnh giời leo (herpes zoster).

• Myokymia cơ xiên trên, các đợt thắt chặt cơ xiên trên không tự nguyện làm biến dạng thị lực.

Liệt dây thần kinh thứ tư được điều trị như thế nào?

Phương pháp điều trị phù hợp với mỗi người phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra các triệu chứng đó. Đối với các vấn đề về thị lực do chấn thương nhẹ, các triệu chứng thường tự biến mất.

Đối với các vết thương hoặc tình trạng liệt nghiêm trọng hơn do các bệnh lý y tế, các phương pháp điều trị của bạn có thể bao gồm:

• Miếng che để giúp mắt được nghỉ ngơi.

• Kính đặc biệt để điều chỉnh tình trạng nhìn đôi.

• Phẫu thuật sửa chữa dây thần kinh sọ 4.

CHĂM SÓC

Làm thế nào tôi có thể bảo vệ dây thần kinh ròng rọc của mình?

Có thể không ngăn ngừa được một số nguyên nhân gây ra bệnh liệt dây thần kinh số 4. Nếu nó xuất hiện khi mới sinh, điều đó nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn.

Bạn có thể thực hiện các bước để ngăn ngừa chấn thương đầu làm tổn thương dây thần kinh ròng rọc. Bao gồm:

• Bảo vệ nếu bạn có trẻ sơ sinh bằng cách dựng cổng chắn trẻ tại vị trí gần cầu thang.

• Tạo không gian sinh sống an toàn cho người lớn tuổi bằng cách sử dụng các thanh vịn để giảm nguy cơ té ngã.

• Thắt dây an toàn khi ngồi trên ô tô, ngay cả trong những chuyến đi ngắn.

• Đội mũ bảo hiểm khi đi xe đạp hoặc chơi các môn thể thao tác động mạnh, như khúc côn cầu.

CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

Khi nào tôi nên gọi cho bác sĩ của mình về những lo ngại với CN IV?

Liên hệ với bác sĩ của bạn nếu gặp các triệu chứng của bệnh liệt dây thần kinh số 4. Chúng thường bao gồm những thay đổi về thị lực, trầm trọng hơn khi bạn nhìn xuống. Các triệu chứng thường bao gồm nhìn mờ hoặc nhìn đôi.

Ngửa đầu lên và sang một bên có thể giúp bạn bù đắp cho những thay đổi về thị lực. Nhưng tư thế này làm căng cơ cổ và có thể bị đau.

Các triệu chứng liên quan khác cần được chăm sóc y tế bao gồm:

• Mắt lệch.

• Mắt lé, một dạng lác trong đó một hoặc cả hai mắt quay vào trong.

• Chứng lác mắt, một dạng lác trong đó cả hai mắt đều hướng lên trên.

• Triệu chứng của tình trạng liệt dây thần kinh thứ tư bẩm sinh, làm biến dạng các đặc điểm trên khuôn mặt, bao gồm cả mắt.

LƯU Ý

Dây thần kinh ròng rọc rất mỏng manh. Bảo vệ đầu khỏi chấn thương có thể giúp giữ an toàn cho dây thần kinh của bạn. Những chấn thương nhẹ ở đầu và những chấn thương nặng hơn do tác động có thể gây ra liệt dây thần kinh thứ tư. Tình trạng này có thể gây ra nhìn đôi, mắt lác và nhiều hơn thế nữa. Tùy thuộc vào nguyên nhân, các triệu chứng có thể tự biến mất. Một số người cần đeo loại kính đặc biệt hoặc thực hiện phẫu thuật.