Dược liệu

HƯƠNG BÀI

Jessica Migala
Ngày đăng:

Hương bài là loại cỏ sống dai, mọc hoang và được trồng nhiều ở nước ta. Hương bài được dùng để làm hương thắp nhang hoặc sử dụng trong bài thuốc đắp chữa mụn nhọt, lở ngứa, ghẻ ngoài da. Trong Y học dùng chữa bệnh về đường tiêu hoá, cảm sốt, sởi, thuốc ra mồ hôi, bệnh về gan, mật,…

daydreaming distracted girl in class

HƯƠNG BÀI

Giới thiệu dược liệu

Hương bài là loại cỏ sống dai, mọc hoang và được trồng nhiều ở nước ta. Hương bài được dùng để làm hương thắp nhang hoặc sử dụng trong bài thuốc đắp chữa mụn nhọt, lở ngứa, ghẻ ngoài da. Trong Y học dùng chữa bệnh về đường tiêu hoá, cảm sốt, sởi, thuốc ra mồ hôi, bệnh về gan, mật,…

  • Tên thường gọi: Hương bài

  • Tên gọi khác: Lưỡi đòng, Cát Cánh Lan, Huệ Rừng, Hương lâu, Xương quạt, Sơn Gian Lan, Cây bả chuột, Lâm nữ, Rẻ quạt,…

  • Tên khoa học: Dianella ensifolia (L.) DC.

Hương Bài - Cây Thuốc Lạ Với Nhiều Công Dụng Quý

Một số địa phương có loại cây tên Hương lau, có thể gây nhầm lẫn với cây Hương bài này vì cùng tên.

 

Đặc điểm tự nhiên, Phân bố

Đặc điểm tự nhiên

Hương bài là cây thảo, sống lâu năm. Thân rễ dày, dài, nằm ngang.

Lá hẹp, hình dải dài tới 0,7m; rộng khoảng 3cm, không có cuống; có lá mọc từ rễ, có lá mọc trên thân xếp hai dãy; các lá trên có dạng lá bắc và có kích thước nhỏ hơn.

Từng cụm hoa mọc thành thùy xim ngắn, dài khoảng 10 - 20cm. Hoa cây hương bài có màu tím hoặc vàng nhạt. Khi còn là nụ hoa, nhìn giống quả trứng.

Quả nang hình cầu, mọng, nhẵn, màu lam hay tím sẫm, to cỡ 1cm, trong có từ 1 – 3 hạt hình quả trứng.

Mùa hoa: tháng 6-7

Phân bố

Trên thế giới, cây Hương bài còn phân bố ở các nước châu Á như Ấn Độ, Sri Lanka, nam Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, Thái Lan,…

Ở nước ta, cây hương bài thường mọc hoang ở các tỉnh phía Bắc hoặc được trồng thành khóm ở các tỉnh Bắc Trung Bộ. Cây sống trong đất vườn hoặc đất mùn, ở cả ngoài nắng hoặc trong bóng râm. Cây còn được trồng chủ yếu ở các làng quanh vùng Tiền Hải tỉnh Thái Bình để lấy rễ làm hương thắp. Ngoài ra còn trồng nhiều ở Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Hải Phòng, Lâm Đồng,...

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Bộ phận dùng

Thân rễ và toàn cây.

Thu hái, chế biến

Cây nở hoa vào mùa hè, khoảng tháng 6 hoặc tháng 7, đến cuối mùa thu có thể đào lên để lấy thân, rễ rồi mang rửa sạch, phơi hay sấy khô.

Thành Phần Hóa Học 

Trong rễ Hương bài có 2 - 3% tinh dầu, nhưng nếu cất kéo hơi nước bình thường chỉ thu được dưới 1% do tinh dầu rất sánh. Thành phần tinh dầu gồm các ceton: Vetiveron và vetiron (vetivon), các rượu vetirol và vetiverol, một ít axit benzoic, các sesquitecpen, vetiven.,…

Tác dụng – Công dụng

  • Ở nước ta, cây Hương bài có những tác dụng sau:

Hương bài làm hương, nhang thắp: Rễ của cây hương bài có mùi thơm đặc trưng, được lấy làm nguyên liệu để làm hương, thắp nhang.

Hương bài làm nước tắm gội, làm mượt tóc và trị ghẻ lở, ngứa: Rễ cây hương bài sau khi được rửa sạch có thể cho vào nước nấu để lấy nước gội đầu, sẽ giúp tóc mượt và thơm, dùng để tắm sẽ chữa được ghẻ lở, ngứa hoặc có thể giã nát lá cây Hương bài để đắp lên chỗ bị mụn nhọt.

Hương bài dùng làm thuốc diệt chuột, đuổi sâu bọ: Rễ cây Hương bài có độc tính mạnh, sau khi rửa sạch vắt lấy nước rồi tẩm với gạo và phơi khô, lặp lại 3 lần tẩm với gạo và phơi khô, cuối cùng mang đi rang đến khi có mùi thì cho chuột ăn để diệt chuột và một số động vật khác. Mùi của cây Hương bài cũng có thể đuổi được sâu bọ, gián trong tủ quần áo hoặc tủ sách.

  • Ở những nước khác, cây Hương bài được sử dụng với những công dụng như:

Chiết xuất lấy tinh dầu: Rễ cây Hương bài được chưng cất để lấy tinh dầu và dùng làm hương liệu trong sản xuất xà phòng. Tinh dầu chiết xuất từ cây hương bài còn có tác dụng làm tăng trương lực.

Chữa cảm, sốt, bệnh tiêu hóa, bệnh về gan: Người Ấn Độ hãm rễ cây Hương bài lấy nước uống chữa các bệnh về đường tiêu hóa, gan, sốt, cảm. Ngoài ra, rễ cây cũng được tán bột để đắp hạ nhiệt khi sốt.  

Cách dùng – Liều dùng

Công thức làm hương thắp từ rễ cây Hương bài

Nguyên liệu

  • 1 kg rễ Hương bài phơi khô

  • 1 kg Nẩy cây bưởi (vỏ thân cây bưởi tự bong ra)

  • 1kg Trầm

  • 300g Bạch đàn

  • 300g Đại hồi

  • 300g Quế chi

  • Mía thái mỏng, giã và vắt bỏ nước đi 5kg.

Tất cả nguyên liệu trên đem sấy khô, tán nhỏ, cuộn vào giấy bản, trong có lõi que nứa để làm chân hương.

Công thức làm thuốc diệt chuột từ rễ cây Hương bài

Rễ cây vắt lấy nước, dùng nước này tẩm gạo. Lấy gạo phơi khô, gạo khô lại tẩm. Làm như vậy 3 lần. Sau đó, rang thơm gạo, chuột ăn vào sẽ chết.

Lưu ý

Toàn cây có độc tính, có thể gây chết người. Vì vậy tuyệt đối không ăn nhầm.

Đặc biệt chú ý để xa tầm tay trẻ em vì quả cây có màu tím rất bắt mắt.

Một số địa phương có loại cây tên Hương lau, có thể gây nhầm lẫn với cây Hương bài này vì cùng tên.

 

Có thể bạn quan tâm?
GAI BỒ KẾT

GAI BỒ KẾT

Gai bồ kết, hay còn được biết đến với những tên gọi: Tạo giác thích, tạo giác trâm, giác trâm. Cây bồ kết có thể tạo ra rất nhiều vị thuốc, từ quả, từ hạt và từ gai cây bồ kết. Trong khi gội đầu bằng bồ kết cho sạch gàu là thói quen của nhiều người dân Việt, thì gai bồ kết lại là một dược liệu quý không nhiều người biết. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về đặc điểm, công dụng và cách dùng của dược liệu này.
administrator
TINH DẦU GỪNG

TINH DẦU GỪNG

Gừng có tên khoa học là Zingiber officinale, thuộc họ Zingiberaceae. Đây là một trong những loại gia vị được sử dụng rất phổ biến trong căn bếp trên khắp thế giới. Không chỉ vậy, loại gia vị này còn được sử dụng từ hàng ngàn năm trước để điều trị nhiều bệnh. Các sản phẩm chiết xuất từ gừng ngày càng được ưa chuộng, bao gồm cả tinh dầu gừng, với mùi thơm đặc trưng và nhiều lợi ích sức khỏe khác. Sau đây hãy cùng tìm hiểu về tinh dầu gừng và những công dụng tuyệt vời của nó nhé.
administrator
MẪU LỆ

MẪU LỆ

Nhắc đến hàu ai ai cũng nghĩ tới một loại hải sản rất ngon và bổ dưỡng, được nhiều người yêu thích thích thông qua nhiều cách chế biến thành những món ăn hấp dẫn. Tuy nhiên bên cạnh việc đây là một món ăn nổi tiếng, bản thân hàu còn là một vị thuốc quý, đó chính là phần vỏ có thể dùng làm thuốc với tên thường gọi trong Y học cổ truyền là Mẫu lệ. Vỏ hàu có trong rất nhiều các bài thuốc điều trị những bệnh liên quan đến kinh nguyệt, di tinh, ra mồ hôi trộm. Đây là một vị thuốc đặc biệt khi được bào chế từ bộ phận tưởng chừng như là không dùng đến.
administrator
ONG ĐEN

ONG ĐEN

Ong đen hay còn được dân gian gọi với cái tên Ong mướp có nhiều những công dụng hữu ích đối với sức khỏe con người. Trong Y học cổ truyền, vị thuốc Ong đen có các tác dụng như thanh nhiệt, khử phong.
administrator
CÂY ME ĐẤT

CÂY ME ĐẤT

Cây me đất, hay còn được biết đến với những tên gọi: Toan tương thảo, tam diệp toan, tạc tương thảo, ba chìa. Cây Me đất không chỉ là loài cây mọc dại quen thuộc mà còn là vị thuốc quý thường được sử dụng để điều trị bệnh. Đặc biệt, vị thuốc có khả năng thanh nhiệt, sát trùng, lợi tiểu rất hiệu quả. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về đặc điểm, công dụng và cách dùng của dược liệu này.
administrator
BẠCH THƯỢC

BẠCH THƯỢC

Bạch thược, hay còn được biết đến với những tên gọi: Mẫu đơn trắng, kim thược dược, cẩm túc căn, tiêu bạch thược, thược dược,... Bạch thược là một vị thuốc từ cây Thược dược Trung Quốc. Không chỉ nổi bật bởi màu sắc và hình dạng tuyệt đẹp của hoa, rễ của loài cây này còn là một vị thuốc quý. Cũng là loại dược liệu đã được sử dụng từ lâu đời trong Đông y với công dụng bổ máu, điều kinh, giảm đau, làm mát, lợi tiểu. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về đặc điểm, công dụng và cách dùng của dược liệu này.
administrator
LẠC TIÊN

LẠC TIÊN

Lạc tiên là một loại dược liệu từ thiên nhiên thường được sử dụng trong các bài thuốc hỗ trợ và cải thiện các chứng mất ngủ, ngủ không ngon giấc hoặc giúp thanh nhiệt cơ thể,… Một số nghiên cứu hiện đại cho thấy, dược liệu Lạc tiên cũng có những tác dụng dược lý rất tốt đối với sức khỏe nhờ sự đa dạng trong thành phần của lại thảo dược này.
administrator
HƯƠNG PHỤ

HƯƠNG PHỤ

Cây Hương phụ là dược liệu thường được sử dụng để điều trị bệnh trong Đông y với công dụng: Điều hòa kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh, nhức đầu, giải cảm, đau bụng, tiêu thực, huyết ứ, tiêu đờm, đau dạ dày, viêm tuyến vú, chống viêm, làm ra mồ hôi, lợi tiểu...
administrator