Giới thiệu về dược liệu 

Regina draconis (hay Sanghis draconis) là nhựa cây khô bao phủ quả của một số loài thuộc họ cọ, bao gồm cả cây Calamus propinquus Becc. Hoặc Calamus draco Willd. Nó được gọi là máu khô vì nó có màu đỏ như máu, và người ta gọi nó là máu rồng. 

Cây huyết kiệt là loại cây có đường kính thân từ 2-4 cm, chiều dài có thể lên đến 10 m. 

Lá mọc so le, mọc đối, có khi gần như mọc đối ở gốc, trên thân và lá có nhiều gai. Hoa đơn độc, có hoa đực và hoa cái riêng biệt. 

Quả gần giống hình cầu, đường kính khoảng 2 cm, khi chín chuyển sang màu đỏ. Quả có nhiều vảy, khi chín bề mặt vảy có nhựa màu đỏ.

Nhựa huyết kiệt có nguồn gốc từ các loại cây ở Indonesia

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến 

Hiện nay, người ta chỉ biết cách lấy nhựa huyết kiệt từ các loại cây có nguồn gốc từ các hòn đảo của Indonesia. Người ta hái quả, cho vào bao gai, vò nát. Nhựa giòn được nấu chảy và nhựa được sàng riêng. 

Nhựa cây được phơi nắng hoặc đun chảy và đổ vào khuôn hình trụ xong gói trong lá cọ. Cũng có loại bánh hình tròn, đường kính 10 phân, dày 5 phân, bánh có trọng lượng vài kg. 

Có nơi luộc quả trong nước cho ráo nhựa rồi nướng bánh, nhưng loại nhựa này kém chất lượng. 

Hiện nay ở nước ta chưa tìm thấy loại cây này. Để sử dụng, phải nhập từ Trung Quốc, bản thân nhập từ Indonesia. 

Thành phần hóa học 

Các thành phần chính của cây thuốc này là ete benzoyl và benzoyl oxalat của Dracolecitanola, có chứa một số axit benzoic tự do và tinh dầu. Phần hòa tan kém có thể chiếm 40% và làm giảm chất lượng của thuốc.

Tác dụng - Công dụng 

Theo y học hiện đại

Các nghiên cứu về kết tập tiểu cầu, hình thành huyết khối và thiếu máu cục bộ cơ tim ở chuột và thỏ. Huyết kiệt được biết đến là thực phẩm có khả năng thúc đẩy tuần hoàn máu, thông kinh, ngăn ngừa hình thành huyết khối, ức chế kết tập tiểu cầu. Tăng đường huyết gây rối loạn chức năng nội mô và các biến chứng mạch máu bằng cách hạn chế khả năng tăng sinh của các tế bào này. 

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chất chiết xuất từ ​​mạch môn có thể làm giảm viêm mạch máu do chất chống oxy hóa và giảm quá trình chết tế bào theo chương trình. 

Cũng lưu ý rằng chiết xuất từ ​​cây thuốc này có tác dụng chống viêm rõ rệt. Tác dụng này dựa trên sự ức chế các chất trung gian gây viêm như NO, PGE2, IL-1β, TNF-α, và các chất chống oxy hóa. 

Các nghiên cứu tế bào trong phòng thí nghiệm cho thấy nó cũng giúp tăng cường hoạt động của các tế bào tạo xương, có thể ngăn ngừa loãng xương và đẩy nhanh quá trình chữa lành gãy xương. 

Theo y học cổ truyền 

Ngày nay, Đông y ít dùng huyết dụ, nhưng nó được ghi chép trong nhiều tài liệu. Huyết kiệt có vị ngọt, mặn, tính bình, không độc vào hai kinh mạch và kinh lạc của tim, theo ghi chép cổ. Huyết kiệt được sử dụng để thông mũi, tái tạo, phục hồi máu và giảm đau. Máu được sử dụng bên ngoài để cầm máu hoặc tái tạo máu. 

Sử dụng - Liều lượng 

Huyết kiệt có ở dạng bột hoặc viên nén. Nó có thể được sử dụng một mình hoặc kết hợp với các loại thuốc khác. 

Liều lượng khuyến nghị: 3-4 mỗi ngày. Tuy nhiên, còn tùy thuộc vào liều lượng và chỉ định của bác sĩ.

Các bài thuốc sử dụng huyết kiệt

1. Điều trị bong gân, trật khớp và chấn thương chân tay 

Lấy 160g Huyết kiệt, 8g tự nhiên đồng và 48g Đại hoàng rồi nghiền thành bột mịn. Mỗi ngày uống 12-16g với nước gừng. 

2.Trị máu tim gây đau, chướng bụng, sưng vú và hen suyễn ở phụ nữ sau sinh

Nghiền một lượng thuốc bằng nhau thành bột mịn bằng cách sử dụng Huyết kiệt, 8g, ngày sử dụng 2 lần. 

3. Trị đau sườn, đau bụng ở phụ nữ có thai huyết ứ, huyết tắc. 

Lấy 20g mỗi vị Huyết kiệt, Diên hồ sách, Bồ hoàng, Đương quy, xích thược, Quế tâm, nghiền thành bột mịn. Mỗi ngày uống 8-12g. 

5. Điều trị vết thương gây chảy máu 

Giã nát máu thành từng miếng nhỏ và rắc lên vết thương. 

6. Điều trị chảy máu cam

Sử dụng Huyết kiệt và Bồ hoàng, tán thành bột mịn, lọc qua rây để loại bỏ các tạp chất. Thổi bột dược liệu vào mũi.

7. Chữa mụn nhọt, sưng đau

Dùng Huyết kiệt, Bồ hoàng, mỗi vị liều lượng bằng nhau, tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng uống 10 – 12 g.

Nếu mụn rò rỉ máu, có thể rắc bột thuốc để mụn để điều trị.

8. Điều trị ứ huyết, hỗ trợ giảm đau

Dùng Huyết kiệt, Hồng hoa, mỗi vị đều 8 g, Băng phiến 4 g, Nhi trà 12 g, Xạ hương 2 g, Một dược, Nhũ hương, Chu sa, mỗi vị đều 6 g. Nghiền tất cả các vị thuốc thành bột mịn.

Mỗi lần dùng 2.5 – 3 g, dùng với rượu đun sôi để ấm hoặc Đồng tiện.

9. Bài thuốc bổ máu

Sử dụng Huyết kiệt, Hoài sơn, Hà thủ ô đỏ, Thỏ ty thử, Đỗ đen (sao cháy), Vừng đen (sao cháy), mỗi vị đều 100 g, Ngải cứu 20 g. Tán các vị thuốc thành bột mịn trộn với mật thành thành viên hoàn. Mỗi ngày dùng uống 15 – 20 g.

10. Trị trong bụng có huyết khối

Sử dụng Huyết kiệt, Một dược, Hoạt thạch, Mẫu đơn bì, mỗi vị đều 30 g, sao qua, tán thành bột mịn, trộn hồ và giấm làm thành viên hoàn kích thước to bằng hạt ngô, dùng uống khi bụng đói.

11. Điều trị phong thấp chạy, đau nhức đầu gối

Sử dụng Huyết kiệt và bột Lưu hoàng, mỗi vị đều 30 g. Mỗi lần dùng uống 3 g với rượu nóng.

Lưu ý

Người không có huyết ứ không nên dùng dược liệu. 

Không dùng cho phụ nữ có thai. 

Huyết kiệt là cây thuốc nam chữa nhiều bệnh. Tuy nhiên, người bệnh nên trao đổi cụ thể với bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và an toàn khi sử dụng. Không sử dụng bừa bãi để tránh mọi rủi ro có thể phát sinh.