KEO GIẬU

Giới thiệu về dược liệu

- Tên khoa học: Leucaena glauca Benth. 

- Họ Trinh nữ (Mimosaceae)

- Tên gọi khác: bình linh, keo giun, bồ kết dại, cây muồng,..

Đặc điểm thực vật

Keo giậu là loại cây nhỡ cao 2-5m, không có gai

Thân cây nhỏ, phân cành ngay từ gốc, vỏ thân màu nâu.

Lá kép lông chim hai lần, mọc so le, đầu nhọn. Có khoảng 11-18 đôi lá chét, không cuống, hình liềm.

Cụm hoa mọc ở kẽ lá, có lông nhỏ màu trắng, tràng có 5 cánh thuôn hẹp ở gốc. 

Quả thẳng, dẹt và mỏng. Bên trong 1 quả thường chứa từ 15-20 hạt, dẹt, nhẵn, cứng, hơi phồng, hình bầu dục và có màu nâu sẫm.

Mùa hoa tháng 4-6; mùa quả vào tháng 7-9.

Phân bố, sinh thái

Cây keo giậu có nguồn gốc từ các nước Trung và Nam Mỹ. Ngày nay, cây đã được di thực vào nước ta và thường được trồng làm hàng rào tại một số tỉnh như Khánh Hòa, Bình Thuận, Phú Yên, Bình Định,…

Keo giậu sinh trưởng tốt trên đất thoát nước, ít chua, có thể chịu khô hạn nhưng không chịu được ngập úng đặc biệt là khi cây còn non. 

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Hạt keo giậu được dùng làm dược liệu trị bệnh. Khi quả chín, đem hái về, đập lấy hạt, phơi hoặc sấy khô dùng làm thuốc. 

Đôi khi rễ cây cũng được lấy để kết hợp trong các bài thuốc.

Lá và đọt non của cây keo giậu dùng để nấu canh hoặc luộc ăn như một loại rau thông thường.

Thành phần hóa học 

Lá: chứa tanin, protein, axit glutamic, axit aspartic, leucin hoặc isoleucine, leucenin

Hạt: không chứa tinh bột, chứa 12-14% chất nhầy, đường, dầu béo, trong đó có các acid béo (palmitic, stearic, behenic, lignoceric, oleic và linoleic). 

Cây keo giậu có thể hấp thụ selen từ đất rồi tích lũy selen ở hạt, cũng như chưa độc tố mimosine do đó có thể gây ra những tác dụng phụ ngoài ý muốn như: rụng tóc, chán ăn, mệt mỏi, bơ phờ nếu sử dụng liều cao hoặc sử dụng dài ngày.

Tác dụng - Công dụng 

Tác dụng chính là trị giun.

Cách dùng - Liều dùng 

1. Để trị giun, dùng hạt tươi ăn hoặc dùng hạt khô rang lên cho nở rồi tán bột uống. 

Liều lượng: Trẻ em: 10-15g/ngày; người lớn: 25-50g/ngày

Cách dùng: Nên uống lúc bụng đói, vào sáng sớm. Uống trong 3 buổi sáng liên tiếp để đẩy được giun ra ngoài.

2. Bài thuốc hỗ trợ điều trị yếu sinh lý và tiểu đường

Chuẩn bị hạt keo giậu già 50g. Rang nhẹ cho khô rồi nấu lấy nước uống, ngày dùng 2 lần. Dùng bài thuốc liên tục trong vòng 3 ngày rồi ngưng từ 2-3 ngày rồi sử dụng lại.

3. Bài thuốc trị chứng vàng da và thiếu máu

Chuẩn bị: Củ mài (hoài sơn), sâm bố chính và bạch biển đậu (đậu ván trắng) mỗi vị 12g, ô tặc cốt (mai mực), hạt keo giậu, ý dĩ và mẫu lệ (vỏ hàu) mỗi vị 6g.

Thực hiện: Đem sắc uống, mỗi ngày dùng 1 thang.

Lưu ý

Ăn quá nhiều hạt keo giậu có thể gây rụng tóc, ức chế hấp thu sắt.

Chất độc trong cây keo giậu có thể gây sảy thai, bướu cổ, chán ăn, chảy nước bọt, giảm khả năng sinh sản và đục thủy tinh thể.