KHẾ

Giới thiệu về dược liệu

- Tên khoa học: Averrhoa carambola L.

- Họ: Oxalidaceae (Chua me đất)

- Tên gọi khác: Khế ta, Khế cơm, Khế chua, Khế giang, Ngũ lăng tử, Ngũ liêm tử

Đặc điểm thực vật

Khế là cây gỗ thường xanh, thân hình trụ, vỏ bần màu xám đen.

Lá kép lông chim lẻ, mọc so le, mỗi lá gồm khoảng 3 – 5 đôi lá chét, phiến lá chét hình trái xoan, mỏng, mép lá nguyên.

Hoa mọc thành chùm xim, ở nách lá; hoa màu hồng hay tím hồng; Quả to, thuôn dài, có đài tồn tại, có 5 múi vắt nhọn, tạo thành hình ngôi sao khi cắt ngang, màu vàng khi chín, hạt nhỏ và dẹp màu nâu vàng.

Mùa hoa tháng 4-8, mùa quả tháng 10-12.

Phân bố, sinh thái

Cây khế có nguồn gốc từ Malaysia và Ấn Độ. Hiện nay đã được di thực và trồng nhiều ở nước ta. Có 2 giống khế thường gặp nhất là khế ngọt và khế chua.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Lá, vỏ cây thu hái quanh năm. Lá dùng tươi, vỏ sao vàng hoặc dùng tươi. Hoa và quả thu hái theo thời vụ, dùng tươi.

Thành phần hóa học 

Quả khế chứa nhiều thành phần dinh dưỡng như chất xơ, protein, vitamin A, K, E, B5, C, kali, magie, đồng và một số hợp chất như gallic acid, quercetin, epicatechin,…

Tác dụng - Công dụng 

Cây khế có tác dụng chữa dị ứng, mề đay, cảm nắng, sổ mũi, sốt, ho, sốt xuất huyết, đái buốt, đái ra máu, mụn nhọt, viêm tiết niệu, viêm âm đạo, ngộ độc. 

Cách dùng - Liều dùng 

Dùng ở dạng sắc uống hoặc dùng ngoài. 

Liều lượng: Hoa 4 – 12g/ngày, quả và lá 20 – 40g/ngày, rễ và vỏ cây 10 – 12g/ngày.

Lưu ý

Cần thận trọng khi sử dụng dược liệu đối với một số bệnh nhân:

- Quả khế chứa axit oxalic có thể cản trở quá trình hấp thu canxi từ những thực phẩm khác. Vì vậy, không nên dùng quá nhiều – đặc biệt là đối với trẻ trong giai đoạn phát triển, người mắc bệnh thận và người có nguy cơ loãng xương cao.

- Không nên dùng khế chua cho người mắc các bệnh lý về dạ dày và hạn chế ăn khi đói.