LÁ CÁCH

Đặc điểm tự nhiên

Cây thuộc loại cây gỗ nhỏ cao khoảng 2-3m, phân nhánh. Cây có khi mọc leo, thường có gai.

Lá mọc đối, hình trái xoan hay bầu dục, gốc tròn hay hình tim, chóp rũ hay có mũi ngắn. Lá dài tới 16cm, rộng tới 12cm, nguyên hoặc hơi khía răng ở phần trên, có ít lông ở dưới, nhất là trên các gân.

Hoa nhỏ, màu trắng lục xam, họp thành ngù ở ngọn cây

Quả hạch, hình trứng, màu đen.

Cây cách mọc hoang dại ở những nơi rậm rạp, trên các liếp vườn. Cây cũng thường được trồng để lấy lá non làm rau ăn và làm thuốc.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Bộ phận dùng: Lá, rễ và cành của cây cách là các bộ phận thường được sử dụng để bào chế thuốc.

Thu hái: Dược liệu có thể được thu hái quanh năm.

Chế biến: Lá thu hái về rửa sạch, phơi hoặc sấy khô hoặc sao vàng để dùng.

Lá cách có mùi thơm dễ chịu, nên người ta dùng lá cách dưới dạng ăn sống, gói bánh xèo, bánh khọt chung với các loại rau tươi sống khác. Lá được sử dụng chủ yếu để xào nấu các loại thịt như thịt rắn, thịt chuột đồng, hoặc để um lươn. Lá thường được thái nhỏ thành sợi rồi cho vào nồi xào hay nồi um khi các loại thị đã gần chín rồi xào tiếp đến mềm.

Thành phần hóa học

Hai alkaloid có trong vỏ cây lá cách là premnin và ganiarin. Premnin có tác dụng làm giảm sức co của tim và làm giãn nở đồng tử.

Tác dụng

+Tác dụng kháng viêm: Lá cách ức chế phù nề, giảm tình trạng viêm nhiễm. Trong các mô hình cấp tính, albumin trứng gây phù nề chân chuột, lá có thể ức chế sự hình thành phù nề.

+Tác dụng bảo vệ gan: Chiết xuất ethanol từ Lá có tác dụng như silymarin. Một chất tăng cường khả năng khử độc của gan, kích thích tái tạo tế bào gan. Đồng thời bảo vệ gan khỏi các thương tổn như rượu, thuốc độc gan.

+Tác dụng hạ huyết áp: Lá cách trợ tỳ can, chủ trị các chứng tăng huyết áp do can hỏa vượng, can dương vượng. Triệu chứng của những chứng này thường là đỏ mặt, hay cáu giận, ngủ khó vào giấc, tăng huyết áp, tinh thần lo lắng. Lá cách làm dịu tinh thần, cải thiện giấc ngủ, dễ vào giấc, ngủ sâu. Ngoài ra, lá có tính hành khí hoạt huyết, tăng lưu thông máu, giảm sức cản ngoại biên nên làm giảm huyết áp.

Công dụng

Lá cách có vị ngọt, tính mát và sẽ có các công dụng sau đây:

+Điều trị kiết lỵ.

+Điều trị hậu sản vàng da.

+Điều trị dị ứng.

+Điều trị bệnh lý về gan.

+Giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt.

+Điều trị tắc tia sữa, sữa ít ở mẹ bầu.

+Hỗ trợ điều trị bệnh ung thư tuyến giáp.

+Điều trị nhức mỏi cơ khớp.

Liều dùng

Liều dùng: Mỗi ngày dùng 30 - 40g lá tươi hoặc 15 - 20g rễ.

Lưu ý khi sử dụng

Thành phần premnin và ganiarin trong cây cách có tính độc, nếu lạm dụng dễ cường giao cảm, tăng huyết áp.