LỖ RỐN

Tổng quan về rốn

Rốn là nơi mà dây rốn liên kết với cơ thể thai nhi khi còn trong bụng mẹ. Dây rốn là một ống mềm, trơn và có khuynh hướng cuộn lò xo. Nhiệm vụ của chúng là đưa chất dinh dưỡng và oxy từ mẹ sang thai nhi. Đồng thời dây rốn mang chất thải sau khi trao đổi chuyển hóa từ bên trong cơ thể thai nhi, nhờ vậy mà em bé có thể phát triển trong bụng mẹ. Lúc này, thai nhi chưa thể ăn hoặc thở nên dây rốn đảm nhiệm chức năng sinh tồn của em bé.

Khi em bé chào đời, tiếng khóc đầu tiên cũng là thời điểm cho thấy bé đã có thể tự thở. Em bé sẽ sớm uống sữa và tự loại bỏ chất thải qua ruột và hậu môn nên dây rốn không còn chức năng nữa. Sau khi sinh, bác sĩ sẽ cắt dây rốn nhưng sẽ chừa lại một gốc rốn trên cơ thể bé. Gốc rốn này sẽ rụng đi sau vài tuần. Khi rụng gốc rốn, sẽ hình thành một vết sẹo lớn, có thể lồi hoặc lõm, đây chính là rốn.

Như chúng ta biết thì rốn có hai dạng là dạng lồi và dạng lõm. Nhưng trên thực tế, rốn lại có nhiều hình dạng rốn khác nhau như:

• Dạng lồi (Outie)

• Dạng rỗng sâu (Deep Hollow)

• Dạng dọc hẹp (Vertical)

• Dạng ngang hẹp (Horizontal)

• Dạng tròn (Round)

• Dạng oval (Oval Shape)

Chức năng của Rốn

Dây rốn chính là mối duy trì sự sống cho thai nhi. Khi mang thai, người mẹ sẽ cung cấp chất dinh dưỡng cho thai nhi qua dây rốn. Vì vậy nếu dây rốn xảy ra tình trạng bị gập lại hay thắt nút thì hai đường động mạch và tĩnh mạch rốn sẽ bị tắc lại. Điều này khiến cho rốn không cung cấp được các chất dinh dưỡng dẫn đến thai nhi sẽ bị chết.

Khi trẻ được sinh ra, rốn mất đi vai trò và tác dụng của nó. Lúc này bác sĩ sẽ thắt nút và cắt đi đoạn dây rốn cách bụng khoảng 1 – 2 cm. Dây rốn bị cắt và dần teo lại rồi tạo nên chiếc rốn trên bụng.

Rốn là một bộ phận thường không được chú ý đến tuy nhiên nếu không có các biện pháp vệ sinh sẽ gây ra các tình trạng viêm nhiễm rốn

Ngoài chức năng cung cấp dinh dưỡng cho thai nhi, rốn còn là huyệt thần khuyết gần các cơ quan gan, ruột, dạ dày nên khi giữ ấm cho rốn chính là trị các chứng bệnh như: tiêu chảy, đau dạ dày, tiêu hóa kém...

Đặc biệt phụ nữ đang trong chu kỳ kinh nguyệt (tới ngày, tới tháng, ngày đèn đỏ,…) nếu để rốn bị nhiễm lạnh sẽ khiến cho mạch máu tại vùng xương chậu bị thu lại, kinh nguyệt khó lưu thông, thời gian dài sẽ dẫn đến tình trạng đau bụng kinh hay kinh nguyệt không đều.

Rốn có chức năng quan trọng nên phải bảo vệ rốn cẩn thận. Việc dùng tay móc rốn có thể gây xước hoặc chảy máu vì lớp da rốn mỏng. Điều này tạo điều kiện cho vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào cơ thể con người thông qua mạch máu và gây nên một số bệnh.

Những điều kiện nào khác có thể làm cho rốn lồi ra ngoài?

Thoát vị rốn

Thoát vị rốn là tình trạng khiếm khuyết của căng cơ thành bụng, trước khi lỗ rốn đóng hoàn toàn sau khi sinh. Lỗ thông này khiến các thành phần trong ổ bụng như mô mềm, mô mỡ hay ruột non chui ra ngoài, hình thành một cái túi thoát vị bên ngoài thành bụng.

Thoát vị rốn là tình trạng thường gặp ở trẻ nhỏ, nhất là trẻ sinh non hay sinh ra nhẹ cân. Đa số sẽ tự biến mất khi trẻ đến 4-5 tuổi mà không cần điều trị. Tuy nhiên, khi trẻ lên 5 mà bệnh không khỏi thì phải theo dõi và thăm khám.

U hạt rốn

U hạt rốn là tình trạng có khối sưng màu đỏ nằm trên rốn của em bé sau khi dây rốn rụng đi. Nếu không điều trị, rốn sẽ chảy dịch và làm sưng đỏ rốn trong vài tháng.

Có nhiều cách khác nhau, tùy theo sự đánh giá của bác sĩ mà trẻ có thể được điều trị để loại bỏ u hạt rốn:

• Đốt u hạt rốn bằng hóa chất như bạc nitrat hay đốt điện.

• Buộc chặt gốc của u hạt rốn bằng phẫu thuật. Điều này sẽ làm cho phần mô dư thừa bị chết và cuối cùng rụng đi.

• Sử dụng công cụ sắc bén để cắt bỏ u hạt rốn.

Vì u hạt rốn không có dây thần kinh ở trong nên những phương pháp điều trị trên không làm trẻ đau.

Mang thai

Mang thai khiến tử cung tạo thêm áp lực lên rốn vì rốn về cơ bản là một điểm yếu của bụng. Áp lực tăng thêm có thể khiến rốn dạng lõm trở thành dạng lồi. Hiện tượng này thường trở lại bình thường sau khi sinh con.

Chăm sóc rốn như thế nào là đúng?

Khi vệ sinh cá nhân, chúng ta thường không để ý đến việc vệ sinh rốn. Trên thực tế, rốn cũng cần được làm sạch như nhiều phần khác của cơ thể. Có một nghiên cứu tại Hoa Kỳ vào năm 2012 đã phát hiện ra sự tồn tại của 67 loại vi khuẩn khác nhau trong chất bẩn của rốn.

Hầu hết các dạng rốn đều có các nếp gấp da nên có thể tích tụ bụi bẩn và sinh sôi vi khuẩn nên cần vệ sinh rốn sạch sẽ mỗi tuần một lần.

Làm thế nào để làm sạch vùng rốn?

Tùy theo hình dạng rốn mà ta có các cách vệ sinh khác nhau:

Cách làm sạch rốn lõm

Các bước trước khi tắm:

• Nhúng tăm bông vào cồn (có thể mua cồn 70 độ ở các tiệm thuốc) và nhẹ nhàng chà xát các bề mặt bên trong rốn. Nếu tăm bông bị bẩn, hãy vứt nó đi và tiếp tục với miếng tăm bông mới.

• Khi tăm bông không còn bẩn, hãy rửa sạch cồn trên rốn bằng miếng tăm bông mới, nhúng nó vào nước và rửa sạch cồn để không làm khô rốn. Bạn có thể đi tắm khi xong bước này.

• Sau khi tắm xong, nhẹ nhàng lau khô phần bên trong của rốn bằng một miếng tăm bông mới hoặc góc của khăn tắm hoặc khăn mặt.

Nếu bạn sử dụng sữa dưỡng thể, nên tránh bôi vùng bên trong rốn vì độ ẩm từ kem dưỡng da có thể thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn và làm cho rốn của bạn dễ bẩn trở lại.

Cách làm sạch rốn lồi

Rốn lồi sẽ dễ tiếp cận hơn so với rốn lõm nên việc vệ sinh cũng dễ dàng hơn. Các bước trước khi tắm: 

• Tạo bọt lên một chiếc khăn và nhẹ nhàng chà rửa vùng rốn. Sau đó xả sạch xà phòng.

• Sau khi tắm xong, hãy lau thật khô phần rốn.

• Xoa bóp một ít kem dưỡng da lên vùng rốn.

Cách làm sạch rốn có khuyên bấm

Nếu bạn mới xỏ khuyên, hãy làm theo hướng dẫn mà người xỏ khuyên đã chia sẻ về chế độ vệ sinh để tránh nhiễm trùng.

Nếu lỗ xỏ khuyên ở rốn của bạn đã lành hoàn toàn:

• Làm theo hướng dẫn vệ sinh đối với hình dạng rốn mà bạn có như đã chia sẻ ở trên.

• Pha 1/4 muỗng cà phê muối biển trong 400 ml nước đun sôi để nguội. Sau đó ngâm một miếng bông gòn vào dung dịch trên rồi nhẹ nhàng rửa vùng xỏ khuyên.

Bạn có thể mua nước muối sinh lý tại hiệu thuốc tây nếu không muốn pha dung dịch.

Điều gì sẽ xảy ra nếu rốn không được làm sạch thường xuyên?

Nếu rốn không được làm sạch sẽ xảy ra một số vấn đề, bao gồm:

• Nhiễm trùng rốn: Hầu hết vùng rốn là nơi sinh sản của vi khuẩn vì đây là khu vực ẩm ướt, tối và nhiều nếp gấp da. Một số biểu hiện của nhiễm trùng rốn như đau, sưng tấy và có mủ hoặc chất lỏng rỉ ra từ rốn. Nếu có các biểu hiện trên, hãy đi khám ngay. Bác sĩ có thể cho bạn dùng thuốc kháng sinh hoặc hút bớt chất lỏng tích tụ.

• Nấm rốn: Nấm Candida phát triển mạnh ở những nơi ẩm ướt, tối tăm, nóng ẩm như rốn. Biểu hiện như phát ban da khô, ngứa, sưng tấy. Nếu bị nấm rốn, có thể điều trị bằng các loại kem bôi chống nấm.

• Mùi khó chịu: sự tích tụ của mồ hôi, bụi bẩn và tế bào da chết có thể làm cho rốn có mùi khó chịu ngay cả khi không bị nhiễm trùng hoặc nấm. Nếu mùi hôi do rốn bị bẩn, dơ thì cách tốt nhất là rửa cẩn thận để loại bỏ mùi hôi. Ngược lại, nếu nguyên nhân hôi rốn là nhiễm trùng thì bạn nên đặt lịch hẹn với bác sĩ để được tư vấn và kê đơn điều trị nếu cần.

Ít ai dành thời gian để vệ sinh lỗ rốn của mình nên hãy nhớ vệ sinh vùng rốn hàng tuần hoặc lâu hơn để sạch sẽ vùng rốn, giúp bạn tránh bị nhiễm trùng, tránh mùi khó chịu và các hậu quả khác của việc vệ sinh kém.