MAO MẠCH LIÊN TỤC

TỔNG QUÁT

Mao mạch liên tục là gì?

Mao mạch là những mạch máu nhỏ vận chuyển máu, chất dinh dưỡng và oxy đến các tế bào trong các cơ quan và hệ thống cơ thể của bạn. Mao mạch là những mạch máu nhỏ nhất trong hệ thống mạch máu (mạch máu) của bạn.

Mao mạch liên tục là loại mao mạch phổ biến nhất trong cơ thể bạn. Giống như các mạch máu khác, chúng có một lớp lót được tạo thành từ một loại tế bào gọi là tế bào nội mô. Chúng được gọi là liên tục vì các tế bào này nằm gần nhau, nối tiếp nhau.

Các loại mao mạch liên tục

Có hai loại mao mạch liên tục:

• Mao mạch có một vài túi vận chuyển, có một lớp lót chứa các lỗ rỗng (còn gọi là khe hở nội bào) chỉ cho phép các phân tử nhỏ đi qua. Các phân tử này bao gồm nước, glucose, hormone và khí. Loại mao mạch này tồn tại trong hệ thần kinh, da và phổi của bạn.

• Mao mạch có nhiều túi vận chuyển có các khe hở lớn hơn giữa các tế bào cho phép trao đổi nhanh các chất. Những chất này bao gồm chất dinh dưỡng và máu. Loại mao mạch này nằm trong thận, ruột non và các tuyến nội tiết của bạn.

Loại mao mạch thứ ba, mao mạch hình sin, không liên tục. Các mao mạch này có những khoảng trống và lỗ thậm chí còn lớn hơn. Các mao mạch hình sin nằm trong gan, lá lách, các hạch bạch huyết, tủy xương và các tuyến nội tiết của bạn.

CHỨC NĂNG

Các mao mạch liên tục có chức năng gì?

Các mao mạch liên tục kết nối động mạch với tĩnh mạch trong hệ thống tuần hoàn của bạn. Chúng là một phần quan trọng trong hoạt động máu lưu thông qua cơ thể bạn. Các mao mạch liên tục giúp cơ thể bạn vận chuyển các chất vào và ra khỏi dòng máu đến và đi từ các cơ quan.

• Các động mạch vận chuyển máu giàu oxy từ tim đến các cơ quan của bạn.

• Các tĩnh mạch giúp cơ thể bạn loại bỏ chất thải và máu nghèo oxy.

Mao mạch liên tục giúp và các cơ quan khác

Các mao mạch liên tục rất quan trọng đối với một số cơ quan và hệ thống cơ thể. Chúng giúp hỗ trợ:

• Não, bằng cách hình thành hàng rào máu não.

• Hệ thống nội tiết, bằng cách phân phối hormone đến các cơ quan cụ thể.

• Thận, nơi các mao mạch phúc mạc lọc máu, tạo nước tiểu, hấp thụ natri và nước.

• Phổi, bằng cách loại bỏ carbon dioxide và lấy oxy.

• Ruột non, bằng cách giúp vận chuyển các chất dinh dưỡng đã tiêu hóa để nuôi dưỡng các tế bào trong cơ thể.

Vai trò của mao mạch trong hàng rào máu não là gì?

Các mao mạch có vài túi vận chuyển tạo nên hàng rào máu não của bạn. Tại đây, các mao mạch kiểm soát sự vận chuyển của nước, oxy và các chất thiết yếu khác giữa máu và não của bạn. Chúng ngăn chặn chất độc xâm nhập vào não của bạn, bảo vệ não khỏi bị tổn thương và bệnh tật.

GIẢI PHẪU HỌC

Cấu trúc của mao mạch liên tục 

Các mao quản liên tục chỉ có đường kính khoảng 8 đến 10 micromet (một micromet là 0,001 mm). Đó là khoảng 4/10000 của một inch, hoặc chiều rộng của một sợi bông. Các tế bào hồng cầu phải đi qua các mao mạch liên tục chỉ theo 1 dòng.

Các mao mạch liên tục bao gồm:

• Tế bào nội mô lót thành mao mạch.

• Màng đáy, một lớp mô tế bào liên tục hỗ trợ các tế bào nội mô.

• Pericytes, tế bào chấm bên ngoài thành mao mạch và có thể co lại để hạn chế lưu lượng máu.

TÌNH TRẠNG VÀ RỐI LOẠN

Tình trạng di truyền nào ảnh hưởng đến mao mạch liên tục?

Các tình trạng ảnh hưởng đến các mao mạch liên tục có thể là do di truyền. Các tình trạng này bao gồm:

• Dị dạng động mạch (AVM): Một đám rối của động mạch và tĩnh mạch trong não hoặc tủy sống có thể ảnh hưởng tới các mao mạch.

• U mạch máu mao mạch: Ung thư tế bào nội mô có thể tác động đến các mao mạch.

• Telangiectasia xuất huyết di truyền (hội chứng Osler-Weber-Rendu): Một rối loạn mạch máu di truyền gây ra sự phát triển bất thường (telangiectases), có thể gây bùng phát.

• Thoái hóa điểm vàng: Tổn thương mắt trong do rò rỉ mao mạch.

• Hội chứng dị dạng đầu nhỏ mao mạch: Gây ra tình trạng các mao mạch rộng ở những người có đầu nhỏ bất thường do tình trạng bẩm sinh hoặc chấn thương khi còn bé.

Tình trạng không do di truyền nào ảnh hưởng đến các mao quản liên tục?

Các tình trạng không di truyền có thể ảnh hưởng đến các mao mạch liên tục bao gồm:

• Vỡ mao mạch: Tổn thương các mạch máu nhỏ dưới da, đôi khi do ho hoặc nôn mửa.

• Hội chứng rò rỉ mao mạch: Gây tụt huyết áp đột ngột và đôi khi phải điều trị khẩn cấp.

• Bệnh u mạch nhện (u mạch máu hay bệnh giãn mạch máu nhện): Các mạch máu nhỏ phân nhánh từ một vị trí trung tâm, thường ở mặt, cổ hoặc ngực.

• U máu có dạng dâu (Strawberry hemangiomas): Các cụm mạch máu màu đỏ tươi trên bề mặt da.

• Viêm mạch máu: Tình trạng viêm mạch máu có thể ảnh hưởng đến các mao mạch và gây ra các biến chứng như vỡ hay tắc nghẽn.

Các tình trạng ở mao mạch liên tục có thể dẫn đến các bệnh hoặc tình trạng khác không?

Các nhà khoa học đang nghiên cứu xem liệu rối loạn chức năng mao mạch liên tục có thể góp phần vào:

• Bệnh Alzheimer.

• Đột quỵ.

• Chứng sa sút trí tuệ mạch máu.

CHĂM SÓC

Làm cách nào để chăm sóc sức khỏe mao mạch liên tục?

Bạn có thể chăm sóc các mao mạch của mình bằng cách:

• Lựa chọn bỏ thuốc lá hoặc sử dụng các sản phẩm từ thuốc lá.

• Có một lối sống năng động.

• Duy trì cân nặng hợp lý.

• Theo dõi mức độ tiêu thụ rượu của bản thân.

Bạn cũng có thể làm việc với bác sĩ của mình để quản lý các tình trạng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe mạch máu của bạn. Các tình trạng này bao gồm:

• Bệnh tiểu đường.

• Huyết áp cao.

• Cholesterol cao.

• Căng thẳng.

CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

Làm cách nào để ngăn ngừa vỡ mao mạch dưới da?

Bạn có thể ngăn ngừa tổn thương các mao mạch dưới da bằng cách:

• Giảm mức tiêu thụ rượu của bạn.

• Ngừng hút thuốc.

• Điều trị các tình trạng tiềm ẩn, chẳng hạn như chứng đỏ mặt.

• Sử dụng kem chống nắng phổ rộng UVA và UVB.

• Rửa mặt nhẹ nhàng.

LƯU Ý

Các mao mạch liên tục là những mạch máu nhỏ cung cấp máu, chất dinh dưỡng và oxy đến các tế bào của bạn. Mao mạch liên tục có hai loại với các chức năng khác nhau. Nhiều tình trạng di truyền và không di truyền có thể ảnh hưởng đến các mao mạch liên tục của bạn.