SINH THIẾT TUYẾN TIỀN LIỆT

Tổng quan

Sinh thiết tuyến tiền liệt là một thủ thuật để lấy các mẫu mô nghi ngờ từ tuyến tiền liệt. Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ hình quả óc chó ở nam giới có chức năng sản xuất dịch nuôi dưỡng và vận chuyển tinh trùng.

Trong quá trình sinh thiết tuyến tiền liệt, một cây kim được sử dụng để lấy mẫu mô từ tuyến tiền liệt của bạn. Thủ thuật được thực hiện bởi một bác sĩ chuyên về hệ tiết niệu và cơ quan sinh dục nam (bác sĩ tiết niệu).

Bác sĩ tiết niệu của bạn có thể đề nghị sinh thiết tuyến tiền liệt nếu kết quả từ các xét nghiệm ban đầu, chẳng hạn như xét nghiệm máu về kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) hoặc thăm khám trực tràng bằng phương pháp kỹ thuật số, cho thấy bạn có thể bị ung thư tuyến tiền liệt. Các mẫu mô từ sinh thiết tuyến tiền liệt được kiểm tra dưới kính hiển vi để tìm các tế bào bất thường - là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt. Nếu được chẩn đoán ung thư, mẫu có thể được đánh giá để xác định khả năng tiến triển nhanh của bệnh và xác định các lựa chọn điều trị tốt nhất cho bạn.

Tại sao cần thực hiện

Sinh thiết tuyến tiền liệt được sử dụng để phát hiện ung thư tuyến tiền liệt.

Bác sĩ có thể đề nghị sinh thiết tuyến tiền liệt nếu:

• Xét nghiệm PSA cho thấy nồng độ cao hơn bình thường ở độ tuổi của bạn

• Bác sĩ của bạn phát hiện ra các khối u hoặc các bất thường khác trong quá trình thăm khám trực tràng bằng phương pháp kỹ thuật số

• Bạn đã thực hiện sinh thiết trước đó với kết quả bình thường, nhưng bạn vẫn có nồng độ PSA cao

• Sinh thiết trước đó cho thấy các tế bào mô ở tuyến tiền liệt bất thường nhưng không phải ung thư

Rủi ro

Các rủi ro liên quan tới sinh thiết tuyến tiền liệt bao gồm:

• Chảy máu tại vị trí sinh thiết. Chảy máu trực tràng thường gặp sau khi sinh thiết tuyến tiền liệt.

• Máu xuất hiện trong tinh dịch của bạn. Thông thường bạn có thể thấy màu đỏ hoặc màu gỉ sắt trong tinh dịch của mình sau khi sinh thiết tuyến tiền liệt. Điều này cho thấy sự hiện diện của máu và nó không phải là nguyên nhân đáng lo ngại. Máu trong tinh dịch của bạn có thể xuất hiện trong vài tuần sau khi sinh thiết.

• Có máu trong nước tiểu của bạn. Tình trạng chảy máu này thường nhẹ.

• Đi tiểu khó. Sinh thiết tuyến tiền liệt đôi khi có thể gây khó tiểu sau khi thực hiện. Hiếm khi cần phải đặt ống thông tiểu tạm thời.

• Nhiễm trùng. Hiếm khi, sinh thiết tuyến tiền liệt có thể gây nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc tuyến tiền liệt cần điều trị bằng kháng sinh.

Bạn cần chuẩn bị những gì?

Để chuẩn bị cho sinh thiết tuyến tiền liệt của bạn, bác sĩ tiết niệu có thể yêu cầu bạn:

• Lấy mẫu nước tiểu để phân tích xem có tình trạng nhiễm trùng đường tiết niệu không. Nếu bạn bị nhiễm trùng đường tiết niệu, thủ thuật sinh thiết tuyến tiền liệt có thể sẽ bị hoãn lại trong thời gian bạn dùng thuốc kháng sinh để loại bỏ nhiễm trùng.

• Ngừng dùng những thuốc có thể làm tăng nguy cơ chảy máu - chẳng hạn như warfarin (Jantoven), aspirin, ibuprofen (Advil, Motrin IB, những loại khác) và một số chất bổ có nguồn gốc sung thảo dược - trong vài ngày trước khi làm thủ thuật.

• Thực hiện vệ sinh tại nhà trước cuộc hẹn thực hiện thủ thuật sinh thiết.

• Uống thuốc kháng sinh trước khi sinh thiết tuyến tiền liệt để giúp ngăn ngừa nhiễm trùng do thủ thuật.

Quá trình thực hiện

Các loại thủ thuật sinh thiết tuyến tiền liệt

Mẫu sinh thiết tuyến tiền liệt có thể được thu thập theo nhiều cách khác nhau. Sinh thiết tuyến tiền liệt có thể bao gồm:

• Sinh thiết qua trực tràng. Đây là thủ thuật phổ biến nhất để thực hiện sinh thiết tuyến tiền liệt.

• Sinh thiết qua vùng da giữa hậu môn và bìu. Bác sĩ sẽ thực hiện một vết cắt nhỏ được ở vùng da (đáy chậu) giữa hậu môn và bìu. Kim sinh thiết được đưa qua vết cắt và vào tuyến tiền liệt để lấy mẫu mô. Xét nghiệm MRI hoặc CT thường được sử dụng để thực hiện quy trình này.

Điều gì sẽ xảy ra khi sinh thiết tuyến tiền liệt qua trực tràng

Bạn sẽ được yêu cầu nằm nghiêng, đầu gối kéo lên trước ngực. Bạn có thể được yêu cầu nằm sấp. Sau khi làm sạch khu vực sinh thiết và bôi gel, bác sĩ sẽ nhẹ nhàng đưa một đầu dò siêu âm mỏng vào trực tràng của bạn.

Siêu âm qua trực tràng là thủ thuật sử dụng sóng âm thanh để giúp quan sát hình ảnh của tuyến tiền liệt. Bác sĩ sẽ sử dụng hình ảnh này để xác định khu vực cần được gây tê bằng cách tiêm từ đó giúp giảm bớt sự khó chịu liên quan tới sinh thiết. Hình ảnh siêu âm cũng được sử dụng để đưa kim sinh thiết tuyến tiền liệt vào đúng vị trí.

Sau khi khu vực này được làm tê, bác sĩ sẽ lấy phần mô mỏng, hình trụ bằng một cây kim có lò xo. Quy trình này thường gây ra cảm giác khó chịu ngắn mỗi khi kim lấy mẫu.

Bác sĩ có thể dùng kim sinh thiết để lấy mẫu tại khu vực nghi ngờ hoặc có thể lấy mẫu từ một số vị trí khác nhau trong tuyến tiền liệt của bạn. Thông thường, từ 10 đến 12 mẫu mô được lấy. Toàn bộ thủ thuật thường mất khoảng 20 phút.

Sau khi thực hiện thủ thuật

Bác sĩ có thể sẽ khuyến nghị bạn chỉ nên thực hiện các hoạt động nhẹ nhàng trong từ 24 đến 48 giờ sau khi sinh thiết tuyến tiền liệt.

Bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc kháng sinh trong vài ngày. Bạn cũng có thể:

• Cảm giác hơi đau và chảy máu nhẹ từ trực tràng.

• Xuất hiện máu trong nước tiểu hoặc phân trong vài ngày.

• Lưu ý rằng tinh dịch của bạn có thể có màu đỏ hoặc màu gỉ sắt do sự xuất hiện máu trong tinh dịch của bạn. Điều này có thể kéo dài trong vài tuần.

Gọi cho bác sĩ của bạn nếu bạn gặp phải tình trạng:

• Sốt

• Đi tiểu khó

• Chảy máu kéo dài hoặc chảy máu nhiều

• Cơn đau trở nên trầm trọng hơn

Kết quả

Một bác sĩ chuyên chẩn đoán ung thư và các bất thường về mô (bác sĩ giải phẫu bệnh) sẽ đánh giá các mẫu sinh thiết từ tuyến tiền liệt. Bác sĩ có thể cho biết liệu mô được sinh thiết có phải là ung thư hay không và nếu là ung thư có thể đánh giá giai đoạn của bệnh. Bác sĩ sẽ giải thích về những phát hiện cho bạn.

Báo cáo bệnh lý của bạn có thể bao gồm:

• Mô tả mẫu sinh thiết. Phần này của báo cáo có thể đánh giá về màu sắc và tính đồng nhất của mô tuyến tiền liệt.

• Mô tả các tế bào. Báo cáo bệnh lý sẽ mô tả việc quan sát các tế bào dưới kính hiển vi. Tế bào ung thư tuyến tiền liệt có thể được gọi là ung thư biểu mô tuyến. Đôi khi, nhà nghiên cứu bệnh học phát hiện ra các tế bào có vẻ bất thường nhưng không phải là ung thư. Những thuật ngữ được sử dụng để mô tả những tình trạng không phải ung thư này bao gồm "biểu mô tuyến tiền liệt tân sinh" và "tăng sinh acinar nhỏ không điển hình."

• Phân loại ung thư. Nếu nhà nghiên cứu bệnh học phát hiện ra ung thư, nó sẽ được chấm điểm theo thang điểm gọi là Gleason. Điểm Gleason kết hợp hai con số và có thể từ 2 (ung thư không trầm trọng) đến 10 (ung thư rất nặng). Hầu hết điểm Gleason được sử dụng để đánh giá các mẫu mô sinh thiết từ tuyến tiền liệt nằm trong khoảng từ 6 đến 10. Điểm 6 cho thấy ung thư tuyến tiền liệt cấp độ thấp. Điểm 7 cho thấy ung thư tuyến tiền liệt mức độ trung bình. Điểm từ 8 đến 10 cho biết bệnh ung thư nặng.

• Chẩn đoán của nhà giải phẫu bệnh. Phần này của báo cáo bệnh lý liệt kê những chẩn đoán của bác sĩ bệnh lý. Nó cũng có thể bao gồm các nhận xét, chẳng hạn như liệu các xét nghiệm khác có được khuyến nghị hay không.