SỎI BÀNG QUANG

Tổng quan

Sỏi bàng quang là những khối khoáng chất cứng xuất hiện bên trong bàng quang. Sỏi phát triển khi các mảnh khoáng chất trong nước tiểu kết tinh và tạo thành sỏi. Tình trạng này thường xảy ra khi bạn đi tiểu mà nước tiểu vẫn còn ở trong bàng quang.

Sỏi bàng quang có kích thước nhỏ thường tự khỏi mà không cần điều trị, tuy nhiên đôi khi bệnh cần được can thiệp bằng thuốc hoặc phẫu thuật. Nếu không được chữa trị, bệnh có thể dẫn đến nhiễm trùng và nhiều biến chứng khác.

Triệu chứng

Đôi khi sỏi bàng quang - thậm chí là sỏi có kích thước lớn – lại không gây ra vấn đề gì. Tuy nhiên nếu sỏi gây kích ứng lên thành bàng quang hoặc chặn đường thoát của nước tiểu, một số triệu chứng có thể xuất hiện, bao gồm: Diagram

Description automatically generated

Đau bụng dưới
Đau khi đi tiểu
Đi tiểu thường xuyên
Khó đi tiểu hoặc dòng nước tiểu bị gián đoạn
Trong nước tiểu xuất hiện máu
Nước tiểu đục hoặc có màu sẫm bất thường

Nguyên nhân

Sỏi bàng quang có thể xuất hiện khi bàng quang bị ứ đọng nước tiểu. Từ đó khiến cho nước tiểu bị cô đặc, dẫn đến kết tinh và tạo ra sỏi.

Ngoài ra, một số bệnh nhiễm trùng cũng có thể dẫn đến sỏi bàng quang. Một bệnh nào đó trong cơ thể ảnh hưởng đến khả năng giữ hoặc thải nước tiểu ra bên ngoài có thể là nguyên nhân gây ra sỏi. Nếu bên trong bàng quang xuất hiện dị vật thì cũng có thể dẫn đến sỏi.

Các bệnh phổ biến nhất gây ra sỏi bàng quang bao gồm:

Phì đại tuyến tiền liệt. Phì đại tuyến tiền liệt (u lành tính tuyến tiền liệt) có thể gây sỏi bàng quang ở nam giới. Tuyến tiền liệt phì đại có thể cản trở dòng chảy của nước tiểu, khiến bàng quang không thể trở nên rỗng hoàn toàn khi đi tiểu.
Tổn thương các dây thần kinh. Thông thường, các dây thần kinh mang thông tin từ não đến cơ bàng quang, điều khiển các cơ bàng quang thắt chặt hoặc nới lỏng. Nếu những dây thần kinh này bị tổn thương, có thể do đột quỵ, chấn thương tủy sống hoặc các vấn đề về sức khỏe khác, bàng quang có thể sẽ không được làm rỗng hoàn toàn. Tình trạng này được gọi là bàng quang thần kinh.

Các nguyên nhân khác có thể gây ra sỏi bàng quang bao gồm:

Tình trạng viêm nhiễm. Viêm bàng quang, đôi khi do nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc được điều trị bằng phương pháp xạ trị vùng chậu, có thể dẫn đến sỏi bàng quang.
Sử dụng các thiết bị y tế. Ống thông bàng quang - ống nhỏ được đưa qua niệu đạo để giúp thoát nước tiểu khỏi bàng quang - có thể gây sỏi bàng quang. Tương tự như vậy, một số dụng cụ như dụng cụ tránh thai hoặc stent niệu đạo nếu vô tình di chuyển vào bàng quang cũng có thể gây ra sỏi. Các tinh thể mà sau một thời gian trở thành sỏi, có thể tích tụ trên bề mặt của các thiết bị này.
Sỏi thận. Sỏi hình thành bên trong thận không giống như sỏi bàng quang. Chúng có cơ chế hình thành khác nhau. Tuy nhiên những viên sỏi thận nhỏ có thể đi xuống niệu quản vào trong bàng quang và nếu không được tống ra ngoài, chúng có thể phát triển thành sỏi bàng quang.

Yếu tố nguy cơ

Nam giới, đặc biệt là những người trên 50 tuổi, có nhiều khả năng bị sỏi bàng quang.

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc sỏi bàng quang bao gồm:

Tắc niệu đạo. Bất kỳ tình trạng nào cản trở dòng chảy của nước tiểu từ bàng quang đến niệu đạo, ống dẫn nước tiểu ra ngoài cơ thể, đều có thể là nguyên nhân hình thành sỏi bàng quang. Phì đại tuyến tiền liệt là yếu tố hàng đầu làm hẹp niệu đạo.
Tổn thương thần kinh. Đột quỵ, chấn thương tủy sống, bệnh Parkinson, tiểu đường, thoát vị đĩa đệm và một số vấn đề khác có thể làm tổn thương các dây thần kinh kiểm soát chức năng của bàng quang.

Một người hoàn toàn có thể có đồng thời hai yếu tố nguy cơ gây nên sỏi bàng quang đã nêu. Cả hai yếu tố kết hợp lại làm cho khả năng mắc sỏi bàng quang trở nên cao hơn.

Biến chứng

Sỏi bàng quang không được loại bỏ ra khỏi cơ thể - ngay cả ở những trường hợp không xuất hiện triệu chứng - có thể dẫn đến các biến chứng như sau:

Các vấn đề bàng quang mãn tính. Sỏi bàng quang không được điều trị có thể gây khó tiểu trong thời gian dài, gây đau hoặc tình trạng đi tiểu nhiều lần. Sỏi bàng quang còn có thể chắn ngang đường thoát của nước tiểu ở bàng quang, ngăn đường thoát của nước tiểu ra bên ngoài.
Nhiễm trùng đường tiết niệu. Nhiễm trùng liên tục ở đường tiết niệu có thể là hậu quả của sỏi b

Phòng ngừa

Sỏi bàng quang thường được gây ra bởi những tác nhân khó ngăn ngừa, tuy nhiên bạn có thể hạn chế rủi ro mắc phải bệnh thông qua một số cách sau:

Đi khám nếu xuất hiện các triệu chứng tiết niệu bất thường. Chẩn đoán và điều trị sớm phì đại tuyến tiền liệt hoặc các tình trạng tiết niệu khác có thể làm giảm nguy cơ xuất hiện sỏi bàng quang.
Uống nhiều nước. Uống nhiều nước hơn có thể giúp ngăn ngừa sỏi bàng quang vì nước làm loãng nồng độ của nước tiểu trong bàng quang. Lượng nước cần uống sẽ phụ thuộc vào độ tuổi, cân nặng, tình trạng sức khỏe và cường độ hoạt động hằng ngày.

Chẩn đoán

Sỏi bàng quang có thể được chẩn đoán bằng các cách sau

Khám sức khỏe. Bác sĩ có thể sờ phần bụng dưới để xem bàng quang của bạn có căng lên hay không hoặc có thể tiến hành khám trực tràng để xác định liệu tuyến tiền liệt của bạn có bị phì đại hay không. Các triệu chứng bạn đang gặp phải cũng sẽ được bác sĩ xem xét.
Xét nghiệm nước tiểu. Mẫu xét nghiệm sẽ được kiểm tra liệu có xuất hiện máu, vi khuẩn và khoáng chất kết tinh hay không. Xét nghiệm nước tiểu cũng có thể dùng để xác định nhiễm trùng đường tiết niệu, đây có thể là nguyên nhân hoặc hậu quả của sỏi bàng quang.
Chụp cắt lớp. Chụp cắt lớp sử dụng tia X và máy tính để quét nhanh và cho ra hình ảnh rõ ràng ở bên trong cơ thể. Chụp cắt lớp có thể phát hiện ra ngay cả những viên sỏi rất nhỏ. Đây là một trong những cách kiểm tra có độ nhạy cao để xác định tất cả các loại sỏi bàng quang.
Siêu âm. Phương pháp xét nghiệm này sử dụng sóng dội lại từ các cơ quan và các bộ phận khác bên trong cơ thể để tạo ra hình ảnh giúp phát hiện sỏi.
Chụp X-quang. Hình ảnh X-quang thận, niệu quản và bàng quang giúp bác sĩ xác định liệu bạn có mắc sỏi bàng quang hay không. Tuy nhiên một số loại sỏi không thể được phát hiện bởi phương pháp X-quang thông thường.

Điều trị

Uống nhiều nước có thể đẩy những viên sỏi nhỏ ra ngoài một cách tự nhiên. Tuy nhiên, do sỏi bàng quang thường xảy ra do tình trạng bàng quang thường xuyên ứ đọng nước tiểu, nên uống nhiều nước không phải lúc nào cũng có thể tống sỏi ra ngoài.

Trong đa số các trường hợp, bệnh nhân cần được can thiệp để đưa sỏi ra ngoài.

Tán sỏi

Ở phương pháp này, bệnh nhân sẽ được gây tê hoặc gây mê. Sau đó, một ống nội soi có camera được đưa vào bàng quang, cho phép bác sĩ nhìn thấy viên sỏi. Sau đó, tia laser, sóng siêu âm hoặc các thiết bị khác sẽ được sử dụng để phá vỡ sỏi thành những mảnh nhỏ và đẩy chúng ra khỏi bàng quang.

Phẫu thuật

Đôi khi, sỏi bàng quang quá lớn hoặc cứng để phá vỡ. Trong những trường hợp này, bác sĩ sẽ cần đến phẫu thuật để lấy sỏi ra khỏi bàng quang.

Nếu sỏi bàng quang là hậu quả của phì đại tuyến tiền liệt hoặc tắc nghẽn đường tiết niệu, cần chữa trị cùng lúc tình trạng sỏi bàng quang với các tình trạng trên, thông thường bằng phẫu thuật.

Sử dụng thuốc

Hiện không có bằng chứng rằng sử dụng thảo dược có thể phá vỡ được sỏi. Những viên sỏi này cực kì cứng và thường phải dùng tia laser, siêu âm hoặc các thủ thuật khác để loại bỏ. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kì loại thuốc nào thay thế cho các phương pháp điều trị nêu trên để đảm bảo rằng chúng an toàn và không gây ra phản ứng với các loại thuốc mà bạn đang dùng.