TIỀN MÃN KINH

Tổng quan

Tiền mãn kinh là thời gian mà cơ thể của các chị em phụ nữ chuyển đổi tự nhiên sang thời kỳ mãn kinh, đánh dấu sự kết thúc của những năm sinh sản. Tiền mãn kinh còn được gọi là giai đoạn chuyển tiếp mãn kinh.

Phụ nữ bắt đầu thời kỳ tiền mãn kinh ở các độ tuổi khác nhau. Bước vào thời kì này, bạn có thể nhận thấy các một số biểu hiệu chẳng hạn như kinh nguyệt không đều, vào khoảng 40 tuổi. Nhưng một số phụ nữ nhận thấy những thay đổi này ngay từ giữa tuổi 30.

Nồng độ estrogen - nội tiết tố nữ chính - trong cơ thể bạn tăng và giảm không đồng đều trong thời kỳ tiền mãn kinh. Chu kỳ kinh nguyệt của bạn có thể kéo dài hoặc ngắn lại, và bạn có thể bắt đầu có những chu kỳ kinh nguyệt mà buồng trứng của bạn không phóng thích trứng (rụng trứng). Bạn cũng có thể gặp các triệu chứng giống như mãn kinh, chẳng hạn như bốc hỏa, khó ngủ và khô âm đạo. 

Khi bạn đã trải qua 12 tháng liên tục không có kinh nguyệt thì bạn đã chính thức bước vào thời kỳ mãn kinh, và thời kỳ tiền mãn kinh đã kết thúc.

Tiền mãn kinh còn được gọi là giai đoạn chuyển tiếp mãn kinh

Triệu chứng

Các triệu chứng của thời kỳ tiền mãn kinh bao gồm:

• Kinh nguyệt không đều: Khi thời gian rụng trứng trở nên khó đoán hơn, khoảng thời gian giữa các chu kỳ có thể dài hơn hoặc ngắn hơn, lượng máu kinh quá ít hoặc quá nhiều, và bạn có thể bỏ qua một số kỳ kinh. Nếu tình trạng chu kỳ kinh nguyệt kéo dài trên 7 ngày xảy ra thường xuyên thì bạn có thể đang ở giai đoạn tiền mãn kinh sớm. Nếu bạn có khoảng cách giữa các chu kỳ từ 60 ngày trở lên, bạn có thể đang ở giai đoạn cuối thời kỳ tiền mãn kinh.

• Nóng bừng và khó ngủ: Cơn bốc hỏa thường gặp trong thời kỳ tiền mãn kinh. Bạn thường gặp tình trạng khó ngủ do cơn bốc hỏa hoặc đổ mồ hôi ban đêm.

• Thay đổi tâm trạng: Thay đổi tâm trạng, cáu kỉnh hoặc tăng nguy cơ trầm cảm có thể xảy ra trong thời kỳ tiền mãn kinh. Nguyên nhân của các triệu chứng này có thể là do giấc ngủ bị gián đoạn kết hợp với các cơn bốc hỏa. Thay đổi tâm trạng cũng có thể do các yếu tố không liên quan đến sự thay đổi nội tiết tố của thời kỳ tiền mãn kinh.

• Các vấn đề về âm đạo và bàng quang: Khi nồng độ estrogen giảm, các mô âm đạo của bạn có thể mất khả năng bôi trơn và độ đàn hồi, khiến quá trình giao hợp trở nên đau đớn. Estrogen thấp cũng có thể khiến bạn dễ bị nhiễm trùng tiết niệu hoặc âm đạo. Mất trương lực mô có thể góp phần vào chứng tiểu không tự chủ.

• Giảm khả năng sinh sản: Khi quá trình rụng trứng trở nên không đều, khả năng thụ thai của bạn sẽ giảm đi. Tuy nhiên, miễn là bạn có kinh thì vẫn có thể mang thai. Nếu bạn muốn tránh thai, hãy sử dụng biện pháp tránh thai cho đến khi bạn không có kinh trong 12 tháng.

• Thay đổi chức năng tình dục: Trong thời kỳ tiền mãn kinh, kích thích tình dục và ham muốn có thể thay đổi. Nhưng nếu bạn có được sự gần gũi tình dục thỏa mãn trước khi mãn kinh, điều này có thể sẽ tiếp tục trong suốt thời kỳ tiền mãn kinh và hơn thế nữa.

• Mất xương: Khi lượng estrogen suy giảm, bạn bắt đầu mất xương nhanh hơn so với lượng xương thay thế, làm tăng nguy cơ loãng xương - một căn bệnh khiến xương dễ gãy.

• Thay đổi mức cholesterol. Sự suy giảm nồng độ estrogen có thể dẫn đến những thay đổi bất lợi về mức cholesterol trong máu của bạn, bao gồm cả sự gia tăng cholesterol lipoprotein mật độ thấp (LDL) - loại cholesterol "xấu" - góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Đồng thời, cholesterol lipoprotein tỷ trọng cao (HDL) - loại cholesterol "tốt" - giảm ở nhiều phụ nữ khi họ già đi, điều này cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. 

Bốc hỏa là một trong những triệu chứng của tiền mãn kinh

Nguyên nhân

Khi trải qua giai đoạn tiền mãn kinh, hormone estrogen và progesterone trong cơ thể chị em phụ nữ tăng lên và giảm xuống. Nhiều thay đổi bạn gặp phải trong thời kỳ tiền mãn kinh là kết quả của việc giảm estrogen.

Các yếu tố rủi ro

Thời kỳ mãn kinh là một giai đoạn bình thường trong cuộc đời. Nhưng nó có thể xảy ra sớm hơn ở một số phụ nữ so với những người khác. Một số yếu tố có thể khiến cho các chị em bắt đầu thời kì tiền mãn kinh sớm, bao gồm:

• Hút thuốc lá. Thời kỳ mãn kinh bắt đầu sớm hơn ở phụ nữ hút thuốc từ 1 đến 2 năm so với phụ nữ không hút thuốc.

• Tiền sử gia đình: Phụ nữ có tiền sử gia đình bị mãn kinh sớm có thể bị mãn kinh sớm.

• Điều trị ung thư: Điều trị ung thư bằng hóa trị hoặc xạ trị vùng chậu có liên quan đến thời kỳ mãn kinh sớm.

• Cắt bỏ tử cung: Việc cắt bỏ tử cung để loại bỏ tử cung chứ không phải buồng trứng thường không gây mãn kinh. Mặc dù bạn không còn kinh nguyệt nữa, nhưng buồng trứng của bạn vẫn sản xuất estrogen. Nhưng phẫu thuật như vậy có thể khiến thời kỳ mãn kinh diễn ra sớm hơn mức trung bình. Ngoài ra, nếu bạn cắt bỏ một bên buồng trứng, buồng trứng còn lại có thể ngừng hoạt động sớm hơn dự kiến.

Chẩn đoán

Tiền mãn kinh là một quá trình chuyển đổi từ từ. Không một xét nghiệm hay dấu hiệu nào đủ để xác định bạn đã bước vào thời kỳ tiền mãn kinh hay chưa. Bác sĩ sẽ xem xét nhiều điều, bao gồm tuổi tác, tiền sử kinh nguyệt và những triệu chứng hoặc thay đổi cơ thể mà bạn đang gặp phải.

Một số bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm để kiểm tra nồng độ hormone của bạn. Nhưng ngoài việc kiểm tra chức năng tuyến giáp, có thể ảnh hưởng đến nồng độ hormone, xét nghiệm hormone hiếm khi cần thiết hoặc hữu ích để đánh giá tiền mãn kinh.

Chia sẻ về tình trạng mình đang gặp phải với bác sĩ chuyên khoa sẽ giúp chị em biết cách vượt qua dấu hiệu tiền mãn kinh

Điều trị

Thuốc thường được sử dụng để điều trị các triệu chứng tiền mãn kinh.

• Liệu pháp hormone: Liệu pháp estrogen toàn thân - ở dạng viên uống, miếng dán da, dạng xịt, gel hoặc kem - vẫn là lựa chọn điều trị hiệu quả nhất để làm giảm các cơn bốc hỏa tiền mãn kinh và mãn kinh và đổ mồ hôi ban đêm. Tùy thuộc vào tiền sử bệnh cá nhân và gia đình của bạn, bác sĩ có thể đề nghị estrogen với liều lượng thấp nhất cần thiết để giảm triệu chứng cho bạn. Nếu bạn vẫn còn tử cung, bạn sẽ cần progestin ngoài estrogen. Estrogen toàn thân có thể giúp ngăn ngừa mất xương.

• Estrogen âm đạo: Estrogen có thể được đưa trực tiếp vào âm đạo bằng viên đặt, vòng hoặc kem đặt âm đạo. Phương pháp điều trị này chỉ giải phóng một lượng nhỏ estrogen, được hấp thụ bởi mô âm đạo. Nó có thể giúp giảm khô âm đạo, khó chịu khi giao hợp và một số triệu chứng tiết niệu.

• Thuốc chống trầm cảm: Một số loại thuốc chống trầm cảm liên quan đến nhóm thuốc được gọi là chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) có thể làm giảm các cơn bốc hỏa trong thời kỳ mãn kinh. Một loại thuốc chống trầm cảm để kiểm soát cơn bốc hỏa có thể hữu ích cho những phụ nữ không thể bổ sung estrogen vì lý do sức khỏe hoặc cho những phụ nữ cần thuốc chống trầm cảm vì rối loạn tâm trạng.

• Gabapentin (Neurontin): Gabapentin được chấp thuận để điều trị co giật, nhưng nó cũng đã được chứng minh là giúp giảm các cơn bốc hỏa. Thuốc này rất hữu ích cho những phụ nữ không thể sử dụng liệu pháp estrogen vì lý do sức khỏe và những người cũng bị chứng đau nửa đầu.