XẠ HÌNH XƯƠNG

Tổng quan

Xạ hình xương (bone scan) là một xét nghiệm sử dụng hình ảnh hạt nhân để giúp chẩn đoán và theo dõi một số loại bệnh ở xương. Hình ảnh từ hạt nhân liên quan đến việc sử dụng một lượng nhỏ chất phóng xạ, một máy ảnh đặc biệt có thể phát hiện ra chất phóng xạ và một máy tính để quan sát các cấu trúc như xương bên trong cơ thể.

Chất đánh dấu sẽ được hấp thụ nhiều hơn bởi các tế bào và mô có sự thay đổi. Do đó, xạ hình xương có thể được sử dụng để tìm nguồn gốc của tình trạng đau xương không rõ nguyên nhân, nhiễm trùng xương hoặc chấn thương xương mà không thể nhìn thấy trên X-quang thông thường.

Xạ hình xương cũng có thể là một công cụ quan trọng để phát hiện ung thư đã di căn đến xương từ vị trí ban đầu của khối u, chẳng hạn như vú hoặc tuyến tiền liệt.

Tại sao cần thực hiện

Xạ hình xương có thể giúp xác định nguyên nhân gây ra đau xương không rõ căn nguyên. Xét nghiệm này nhạy cảm với sự thay đổi trong chuyển hóa xương, được đánh dấu bằng các chất phóng xạ. Quét toàn bộ khung xương giúp chẩn đoán một loạt các rối loạn về xương, bao gồm:

• Gãy xương

• Viêm khớp

• Bệnh Paget của xương

• Ung thư bắt nguồn từ xương

• Ung thư đã di căn đến xương từ một vị trí khác

• Nhiễm trùng khớp, khớp thay thế hoặc xương

Rủi ro

Mặc dù xét nghiệm dựa vào các chất đánh dấu phóng xạ để tạo ra hình ảnh, nhưng những chất đánh dấu này ít khiến chúng ta tiếp xúc với bức xạ - ít hơn so với chụp CT.

Bạn cần chuẩn bị những gì?

Bạn thường không cần hạn chế về chế độ ăn uống hoặc \ các hoạt động trước khi thực hiện xạ hình xương. Hãy cho nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn biết nếu bạn đã dùng thuốc có chứa bismuth, chẳng hạn như Pepto-Bismol hoặc nếu bạn đã xét nghiệm X-quang với chất cản quang bari trong vòng bốn ngày qua. Bari và bitmut có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

Mặc quần áo rộng và để đồ trang sức ở nhà. Bạn có thể được yêu cầu mặc áo choàng tại cơ sở y tế trong khi thực hiện.

Xạ hình xương thường không được thực hiện trên phụ nữ mang thai hoặc cho con bú vì lo ngại việc tiếp xúc với bức xạ cho em bé. Nói với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn nếu bạn đang mang thai - hoặc nghĩ rằng bạn có thể đang mang thai - hoặc nếu bạn đang cho con bú.

Quá trình thực hiện

Quy trình xạ hình xương bao gồm tiêm thuốc và quét qua máy.

Tiêm thuốc

Một lượng nhỏ vật liệu phóng xạ (chất đánh dấu) được tiêm vào tĩnh mạch ở bàn tay hoặc cánh tay. Khoảng thời gian giữa lần tiêm thuốc và quét xạ hình là khác nhau, tùy thuộc vào lý do thực hiện.

Một số hình ảnh có thể được chụp ngay sau khi tiêm. Nhưng những hình ảnh chính sẽ được chụp sau đó từ 2 đến 4 giờ để chất đánh dấu lưu thông và được xương của bạn hấp thụ. Bạn có thể được yêu cầu uống vài cốc nước trong khi chờ đợi.

Bạn có thể sẽ được yêu cầu làm trống bàng quang trước khi chụp để loại bỏ chất đánh dấu chưa được hấp thụ khỏi cơ thể.

Quét

Bạn sẽ nằm yên trên bàn và một thiết bị dạng cánh tay hỗ trợ chứa máy ảnh sẽ di chuyển qua lại cơ thể bạn. Quá trình quét có thể mất đến một giờ. Quy trình này không gây đau đớn cho bạn.

Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn có thể yêu cầu xạ hình xương ba pha, bao gồm một loạt hình ảnh được chụp vào các thời điểm khác nhau. Một số hình ảnh được chụp khi chất đánh dấu được tiêm, ngay sau khi tiêm, và 3 đến 5 giờ sau khi tiêm.

Để nhìn rõ hơn một số xương trong cơ thể bạn, bác sĩ có thể yêu cầu chụp thêm hình ảnh gọi là chụp cắt lớp vi tính phát xạ đơn photon (SPECT). Hình ảnh này có thể giúp quan sát đặc biệt sâu trong xương của bạn hoặc ở những nơi khó nhìn thấy. Trong quá trình quét SPECT, thiết bị sẽ chụp ảnh khi nó quay xung quanh cơ thể bạn.

Sau khi thực hiện

Xạ hình xương thường không có tác dụng phụ và không cần chăm sóc theo dõi. Bạn có thể được yêu cầu uống nhiều nước trong một hoặc hai ngày tiếp theo để xả chất đánh dấu khỏi cơ thể bạn. Hoạt độ phóng xạ từ các chất đánh dấu thường được loại bỏ hoàn toàn hai ngày sau khi thực hiện.

Kết quả

Một chuyên gia đọc hình ảnh (bác sĩ X quang) sẽ tìm kiếm bằng chứng về sự chuyển hóa xương bất thường trên ảnh chụp. Những khu vực này xuất hiện dưới dạng "điểm nóng" tối hơn và "điểm lạnh" nhẹ hơn, nơi các chất đánh dấu đã hoặc chưa tích tụ.

Mặc dù xạ hình xương nhạy cảm với sự khác biệt trong quá trình trao đổi chất của xương, nó ít hữu ích hơn trong việc xác định nguyên nhân. Nếu bạn chụp xương cho thấy các điểm nóng, bạn có thể cần thêm các xét nghiệm để xác định nguyên nhân.