XẠ TRỊ CHÙM TIA BÊN NGOÀI TRONG ĐIỀU TRỊ UNG THƯ TUYẾN TIỀN LIỆT

Tổng quan

Bức xạ chùm tia bên ngoài trong bệnh ung thư tuyến tiền liệt là phương pháp sử dụng chùm năng lượng cao, chẳng hạn như tia X hoặc proton, để tiêu diệt tế bào ung thư. Trong quá trình điều trị, các chùm tia năng lượng cao được tạo ra bởi một thiết bị gọi là máy gia tốc tuyến tính nhằm hướng các chùm tia vào tuyến tiền liệt của bạn.

Bức xạ chùm bên ngoài trong bệnh ung thư tuyến tiền liệt tiêu diệt tế bào ung thư bằng cách phá hủy các vật liệu di truyền liên quan tới cách tế bào phát triển và phân chia. Các tế bào khỏe mạnh gặp phải trên đường đi của chùm tia cũng bị ảnh hưởng bởi bức xạ, dẫn đến các phản ứng phụ. Mục tiêu của việc điều trị là tiêu diệt các tế bào ung thư trong khi bảo tồn các mô bình thường xung quanh càng nhiều càng tốt.

Bức xạ chùm tia bên ngoài đối với ung thư tuyến tiền liệt là một trong những lựa chọn điều trị tiêu chuẩn để điều trị. Nó cũng có thể được sử dụng nếu bạn bị ung thư tuyến tiền liệt tái phát sau phẫu thuật.

Tại sao cần thực hiện

Bác sĩ có thể đề nghị thực hiện xạ trị bằng chùm tia bên ngoài đối với ung thư tuyến tiền liệt như một lựa chọn vào những thời điểm khác nhau trong quá trình điều trị ung thư của bạn và vì những lý do khác nhau, bao gồm:

• Là phương pháp điều trị duy nhất (chính) cho bệnh ung thư, thường dành cho ung thư giai đoạn đầu chỉ giới hạn trong tuyến tiền liệt của bạn

• Kết hợp với các phương pháp điều trị khác, chẳng hạn như liệu pháp hormone, đối với bệnh ung thư nghiêm trọng hơn vẫn chỉ giới hạn trong tuyến tiền liệt của bạn

• Sau phẫu thuật, để giảm nguy cơ ung thư quay trở lại (điều trị bổ trợ)

• Sau khi phẫu thuật, khi có dấu hiệu cho thấy bệnh ung thư của bạn đã tái phát dưới dạng tăng nồng độ kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) trong máu hoặc dấu hiệu ung thư trong xương chậu của bạn

• Để giảm bớt các triệu chứng, chẳng hạn như đau xương, do ung thư tiến triển đã lan ra ngoài tuyến tiền liệt 

Rủi ro

Loại và mức độ nghiêm trọng của các tác dụng phụ mà bạn gặp phải với bức xạ chùm tia bên ngoài trong điều ung thư tuyến tiền liệt có thể phụ thuộc vào liều lượng và số lượng mô khỏe mạnh tiếp xúc với bức xạ. Hầu hết các tác dụng phụ là tạm thời, có thể được kiểm soát và thường cải thiện theo thời gian sau khi điều trị kết thúc.

Các tác dụng phụ tiềm ẩn của xạ trị tia bên ngoài đối với ung thư tuyến tiền liệt có thể bao gồm:

• Đi tiểu thường xuyên

• Đi tiểu khó hoặc đau

• Xuất hiện máu trong nước tiểu

• Rò rỉ nước tiểu

• Đau bụng

• Bệnh tiêu chảy

• Đi tiêu đau

• Chảy máu trực tràng

• Rò trực tràng

• Mệt mỏi

• Rối loạn chức năng tình dục, bao gồm suy giảm chức năng cương dương hoặc giảm lượng tinh dịch

• Phản ứng da (tương tự như cháy nắng)

• Ung thư thứ cấp tại khu vực chiếu tia bức xạ

Hầu hết các tác dụng phụ đều nhẹ và bạn có thể chịu đựng được. Một số tác dụng phụ có thể xuất hiện vài tháng đến nhiều năm sau đó. Các tác dụng phụ nghiêm trọng xuất hiện muộn không phổ biến. Hỏi bác sĩ về các tác dụng phụ tiềm ẩn, cả ngắn hạn và dài hạn, có thể xảy ra trong và sau khi điều trị.

Bạn cần chuẩn bị như thế nào

Trước khi bạn trải qua liệu pháp bức xạ chùm tia bên ngoài cho bệnh ung thư tuyến tiền liệt, các bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn quy trình lập kế hoạch để đảm bảo rằng bức xạ đến chính xác vị trí cần thiết trong cơ thể bạn.

Lập kế hoạch thường bao gồm:

• Mô phỏng bức xạ. Trong quá trình mô phỏng, nhóm xạ trị sẽ làm việc để tìm một vị trí thoải mái cho bạn trong quá trình điều trị. Điều quan trọng là bạn phải nằm yên trong quá trình xạ trị, vì vậy việc tìm một tư thế thoải mái là rất quan trọng.

  Các thiết bị cố định tùy chỉnh được sử dụng để giúp bạn giữ cố định ở đúng vị trí. Nhóm xạ trị sẽ đánh dấu trên cơ thể bạn để tiện cho việc thiết lập trong các buổi xạ trị của bạn.

• Lên kế hoạch. Nhóm xạ trị của bạn có thể thực hiện chụp cắt lớp vi tính (CT) để xác định chính xác vùng cơ thể bạn sẽ được điều trị.

Sau quá trình lập kế hoạch, nhóm xạ trị sẽ quyết định loại bức xạ nào và liều lượng bạn sẽ nhận được dựa trên giai đoạn ung thư, sức khỏe chung và mục tiêu điều trị của bạn.

Quá trình thực hiện

Bức xạ chùm tia bên ngoài cho bệnh ung thư tuyến tiền liệt được tiến hành bằng cách sử dụng một thiết bị gia tốc tuyến tính - một máy chiếu chùm bức xạ năng lượng cao vào cơ thể của bạn. Khi bạn nằm trên bàn, máy gia tốc tuyến tính di chuyển xung quanh bạn để cung cấp bức xạ từ nhiều góc độ. Máy gia tốc tuyến tính sẽ cung cấp liều lượng bức xạ chính xác do nhóm điều trị của bạn lên kế hoạch từ trước.

Xạ trị chùm tia bên ngoài thường là:

• Được thực hiện trên cơ sở ngoại trú

• Thực hiện 5 ngày mỗi 1 tuần trong vài tuần

Mỗi đợt điều trị thường kéo dài dưới 1 giờ. Phần lớn đó là thời gian chuẩn bị. Việc điều trị bức xạ thực tế chỉ diễn ra trong vài phút.

Trong một phiên điều trị:

• Bạn được nằm xuống đúng vị trí được xác định trong buổi mô phỏng bức xạ từ trước.

• Bạn có thể được định vị bằng các thiết bị cố định tùy chỉnh để giữ bạn ở cùng một vị trí trong mỗi buổi trị liệu.

• Máy gia tốc tuyến tính có thể quay xung quanh cơ thể bạn để cung cấp các chùm bức xạ từ các hướng khác nhau.

• Bạn nằm yên và hít thở bình thường trong suốt quá trình điều trị.

• Nhóm xạ trị của bạn ở gần đó trong một căn phòng có kết nối video và âm thanh để có thể nói chuyện với nhau.

• Bạn sẽ không cảm thấy đau. Hãy lên tiếng nếu bạn cảm thấy không thoải mái.

Kết quả

Sau khi hoàn tất quá trình xạ trị bằng chùm tia bên ngoài, bạn sẽ có các cuộc hẹn tái khám định kỳ với bác sĩ để đánh giá xem bệnh ung thư đã đáp ứng như thế nào với phương pháp điều trị.